Giriş
Anlaşmalı boşanma, evlilik birliğini sona erdirmenin en hızlı ve sorunsuz yollarından biridir. Tarafların boşanma sürecinde anlaşmaya vararak, çekişmeli davalardan kaçınmasını sağlar. Bu yazıda, anlaşmalı boşanmanın şartları, süreci ve avantajları hakkında detaylı bilgi vereceğiz.
Anlaşmalı Boşanma Nedir?
Eşlerin boşanma sürecini uzatmadan ve karşılıklı anlaşma yoluyla tamamladığı hukuki bir yöntemdir. Medeni Kanun’un 166/3 maddesi gereğince, belirli şartların sağlanması durumunda mahkeme boşanma kararını hızla verir. Tarafların hukuki süreçte anlaşmış olmaları, yargılamanın kısa sürmesini ve maddi-manevi zararların en aza inmesini sağlar.
Gerekli Şartlar ve Anlaşmalı Boşanma Süreci
Bir çiftin anlaşmalı boşanma davası açabilmesi için aşağıdaki şartları sağlaması gerekir:
- Evlilik Süresi
Türk Medeni Kanunu’na göre, evliliğin en az bir yıl sürmüş olması gerekir. Bir yıldan kısa süren evliliklerde, anlaşmalı boşanma davası açılamaz. Evliliğin süresi, resmi nikah tarihinden itibaren hesaplanır.
- Davanın Kabul Edilmesi
Boşanma için ortak bir dilekçe ile mahkemeye başvurmalıdır. Alternatif olarak, açılan davada diğer taraf mahkemede boşanmayı kabul ederse süreç devam edebilir.
- Hakimin Tarafları Bizzat Dinlemesi
Mahkeme huzurunda her iki tarafın da özgür iradesiyle boşanmak istediklerini beyan etmeleri zorunludur. Taraflardan biri duruşmaya katılmazsa, dava reddedilebilir.
- Mal Paylaşımı ve Velayet
Eşler, boşanmanın nafaka, mal paylaşımı ve çocukların velayeti gibi sonuçları konusunda anlaşmış olmalıdır. Bu anlaşma, bir protokol ile yazılı hale getirilerek mahkemeye sunulur. Hakim, protokolü inceleyerek hukuka uygun olup olmadığını değerlendirir.
- Protokolün Hazırlanması
Anlaşmalı boşanma davasının temel taşı, boşanma protokolüdür. Bu protokol, tarafların nafaka, tazminat, mal paylaşımı, çocukların velayeti ve diğer konular üzerinde anlaştığını gösteren resmi bir belgedir. Protokolde şu hususlar bulunmalıdır:
- Tarafların boşanmayı kabul ettiğine dair açık beyanları
- Maddi ve manevi tazminat talepleri
- Mal paylaşımı konusunda uzlaşılan hükümler
- Eğer çocuk varsa, velayet ve çocukla kişisel ilişki düzenlemeleri
- Eğer talep edildiyse nafaka miktarı ve ödeme şartları
Protokolün hukuka uygun hazırlanması, davanın reddedilmemesi için önemlidir. Bir avukattan destek almak, eksiksiz bir belge sunulmasını sağlar.
- Dilekçenin Hazırlanması ve Mahkemeye Başvuru
Dava açılabilmesi için boşanma dilekçesi ve protokolün mahkemeye sunulması gerekir. Dilekçede şu unsurlar bulunmalıdır:
- Eşlerin kimlik ve iletişim bilgileri
- Boşanma sebeplerine dair açıklamalar
- Şartların sağlandığına dair beyan
- Ek olarak sunulan belgelerin listesi (protokol, nüfus kayıt örneği vb.)
- Mahkemeye Çağrı ve Duruşma
Mahkemeye başvurudan sonra, taraflara duruşma günü bildirilir. Hakim, tarafları bizzat dinleyerek boşanma kararını verir. Eğer protokolde eksik veya hukuka aykırı bir durum yoksa, tek celsede boşanma kararı çıkabilir.
- Kararın Kesinleşmesi
Mahkemenin verdiği karar, taraflara tebliğ edilir ve kararın kesinleşmesi için 15 günlük temyiz süresi beklenir. Temyiz edilmezse, boşanma kesinleşir ve nüfus müdürlüğüne bildirilerek resmi kayıtlara işlenir.
Avantajlarıyla Anlaşmalı Boşanma
- Zaman ve Maliyet Tasarrufu
Genel olarak çekişmeli boşanmalara göre çok daha hızlı sonuçlanır. Bu yüzden çekişmeli davalar yıllarca sürebilirken, anlaşmalı boşanma tek celsede sonuçlanabilir. Ayrıca avukat ve mahkeme masrafları daha düşüktür.
- Tarafların Psikolojik Olarak Daha Az Yıpranması
Çekişmeli boşanmalar genellikle stresli ve yıpratıcıdır. Anlaşmalı boşanma ise tarafların uzlaşmacı bir şekilde yollarını ayırmalarını sağlar, bu da ruhsal yükü azaltır.
- Çocuklar Açısından Daha Sağlıklı Bir Süreç
Eğer çiftin çocukları varsa, çekişmeli boşanma süreci onların psikolojisini olumsuz etkileyebilir. Anlaşmalı boşanma, çocukların ebeveynleriyle sağlıklı ilişkiler kurmaya devam edebilmesi için daha uygun bir yoldur.
- Mahkeme Sürecinin Hızlı İlerlemesi
Hakim, tarafların iradelerini serbestçe ortaya koyduklarını ve protokolün hukuka uygun olduğunu gördüğünde, davanın uzamasına gerek kalmaz. Bu da sürecin hızla tamamlanmasını sağlar.
Anlaşmalı Boşanma Protokolü Nasıl Hazırlanır?
Sürecin en önemli adımlarından biri, boşanma protokolünün hazırlanmasıdır. Bu belge, tarafların evliliğin sona ermesiyle ilgili tüm hususlarda mutabık kaldıklarını gösteren resmi bir sözleşmedir. Mahkeme, protokolü inceleyerek tarafların haklarını koruyup korumadığını değerlendirir ve boşanma kararını buna göre verir. Bu yazıda, protokolün nasıl hazırlanması gerektiğini, içerik detaylarını ve hukuki geçerliliği için dikkat edilmesi gereken noktaları ele alacağız.
Anlaşmalı Boşanma Protokolü Nedir?
Boşanma davasının hızlı ve sorunsuz bir şekilde sonuçlanmasını sağlayan hukuki bir belgedir. Taraflar, evlilik birliğinin sona ermesine dair maddi ve manevi tazminat, mal paylaşımı, nafaka, çocukların velayeti ve kişisel ilişkiler gibi konularda anlaşmaya vardıklarını bu belge ile beyan ederler.
Bu protokol, mahkeme tarafından incelenerek kanuna ve tarafların menfaatlerine uygun olup olmadığı denetlenir. Hakim, uygun görmediği maddeleri değiştirme yetkisine sahiptir.
Bir protokolün hukuki geçerliliğe sahip olması için aşağıdaki hususları içermesi gerekmektedir:
Tarafların Beyanları
Protokolde, tarafların anlaşmalı olarak boşanmayı kabul ettiklerine dair açık ve net ifadeler yer almalıdır. Örnek bir ifade şu şekilde olabilir:
“Taraflar, Türk Medeni Kanunu’nun 166. maddesi gereğince anlaşmalı olarak boşanma konusunda mutabakata varmış olup, bu hususta mahkemeden karar verilmesini talep ederler.”
Velayet Düzeni ve Çocuklarla Kişisel İlişki
Eğer tarafların ortak çocukları varsa, velayetin kimde olacağı kesin bir şekilde belirtilmelidir. Aynı zamanda, diğer ebeveynin çocukla ne sıklıkla ve hangi günlerde görüşeceği protokolde yazılmalıdır.
Örnek:
- Çocukların velayeti anneye/verilecek olup, baba her ayın 1. ve 3. hafta sonları çocuklarla kişisel ilişki kurabilecektir.
- Bayram ve tatil dönemlerinde ebeveynlerin çocukla zaman geçirme şekli belirtilmelidir.
Bu düzenlemeler çocuğun yüksek yararı gözetilerek yapılmalıdır. Mahkeme, velayet konusunda çocuğun menfaatini zedeleyen bir hüküm görürse protokolü onaylamayabilir.
Maddi ve Manevi Tazminat
Eşlerden biri diğerinden maddi veya manevi tazminat talebinde bulunuyorsa, bu husus protokolde açıkça yer almalıdır. Tazminat miktarı ve ödeme şekli net bir şekilde belirtilmelidir.
Örnek:
“Davalı, davacıya boşanmanın feri sonucu olarak 50.000 TL maddi tazminat ödemeyi kabul etmektedir. Bu tutar boşanma kararının kesinleşmesini takip eden 30 gün içerisinde ödenecektir.”
Nafaka Miktarı
Taraflardan biri, diğerinden yoksulluk nafakası veya çocuk için iştirak nafakası talep edebilir. Nafakanın miktarı, ödeme tarihi ve süresi açıkça belirlenmelidir.
Örnek:
- Davalı, davacıya boşanma sonrası aylık 5.000 TL yoksulluk nafakası ödeyecektir.
- Çocukların bakımı ve eğitimi için iştirak nafakası olarak her ay 4.000 TL ödenecektir.
Hakim, nafaka miktarını tarafların ekonomik durumunu değerlendirerek azaltma veya artırma yetkisine sahiptir.
Malların Paylaşımı
Tarafların mal paylaşımı konusunda anlaştıkları hükümler açıkça yazılmalıdır. Eğer belirli bir malın kime ait olduğu kararlaştırılmışsa, bu durum net ifadelerle protokolde belirtilmelidir.
Örnek:
- Evlilik birliği içinde edinilen ev, davacıya bırakılacaktır. Davalı, ev üzerinde hiçbir hak iddia etmeyecektir.
- Taraflar, evlilik içinde edinilmiş araç, banka hesapları ve diğer taşınır malların paylaşımı konusunda mutabakata varmıştır.
Eğer mal paylaşımı konusunda anlaşmazlık varsa, boşanma davası çekişmeliye dönüşebilir. Bu yüzden protokolde bu konu netleştirilmelidir.
Tarafların Mahkeme Masrafları
Mahkeme masraflarının ve avukat ücretlerinin kimin tarafından karşılanacağı belirtilmelidir. Taraflar, masrafları ortak ödeyebileceği gibi biri diğerine yükleyebilir.
Örnek:
“Taraflar, yargılama giderlerini kendi üzerlerine alacak olup, birbirlerinden herhangi bir masraf talebinde bulunmayacaklardır.”
Protokol Hazırlarken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Net ve açık ifadeler kullanılmalıdır. Belirsiz, muğlak veya yoruma açık ifadeler mahkeme tarafından reddedilebilir.
- Kanuna aykırı talepler içermemelidir. Hakim, çocuğun velayetini veya nafaka hakkını ihlal eden hükümleri kabul etmez.
- Tarafların imzaları mutlaka yer almalıdır. Protokolün her iki tarafça imzalanması, geçerliliği için şarttır.
- Hukuki destek almak faydalıdır. Bir avukatın hazırladığı protokol, sürecin hızlanmasını sağlar ve tarafların haklarını korur.
Aşağıda örnek bir protokol yer almaktadır: Kesinlikle bir davada kullanılmamalıdır, örnek taslak olarak verilmiştir.
ANLAŞMALI BOŞANMA PROTOKOLÜ
Taraflar:
Davacı: [Adı Soyadı]
Davalı: [Adı Soyadı]
Taraflar, evlilik birliğinin temelinden sarsıldığını kabul ederek, anlaşmalı boşanma konusunda mutabık kalmışlardır. İşbu protokol ile boşanmanın tüm mali ve hukuki sonuçları belirlenmiştir.
- Taraflar, boşanma konusunda anlaşmış olup, mahkemeden boşanma kararı verilmesini talep etmektedir.
- Çocukların velayeti anneye verilecek olup, baba ile kişisel ilişki şu şekilde düzenlenmiştir: […]
- Davalı, davacıya aylık 5.000 TL yoksulluk nafakası ödemeyi kabul etmektedir.
- Taraflar mal paylaşımı konusunda mutabakata varmış olup, davacı, davalının üzerindeki taşınmazlar üzerinde hak talep etmeyecektir.
- Taraflar, birbirlerinden maddi veya manevi herhangi bir tazminat talep etmeyeceklerdir.
İşbu protokol, tarafların özgür iradesi ile imzalanmış olup, mahkemeye sunulacaktır.
Anlaşmalı Boşanma Davası Ne Kadar Sürer?
Genellikle Anlaşmalı boşanma, çekişmeli boşanmaya göre çok daha hızlı sonuçlanan bir süreçtir. Ancak dava süresinin uzamaması için hukuki prosedürlerin eksiksiz yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu bölümde, anlaşmalı boşanma davasının süresini etkileyen faktörleri, sürecin hızlandırılması için yapılması gerekenleri ve davanın kesinleşmesi sonrası dikkat edilmesi gerekenleri ele alacağız. Süre, başvuru yapılan mahkemenin iş yüküne, dosyanın eksiksiz olmasına ve tarafların duruşmaya katılımına bağlı olarak değişebilir. Ancak genel olarak aşağıdaki süreler geçerlidir:
- Dava dilekçesi ve protokol mahkemeye sunulduktan sonra duruşma günü genellikle 2 ila 6 hafta içinde belirlenir.
- Duruşma günü geldiğinde, tarafların mahkemeye bizzat katılması zorunludur. Taraflar boşanmayı kabul ettiklerini beyan ederse hakim aynı gün içinde boşanma kararını verebilir.
- Mahkeme kararının yazılması ve tebliğ edilmesi ortalama 1 ila 2 hafta sürer.
- Taraflar mahkeme kararına itiraz etmezse, kararın kesinleşmesi için 15 günlük temyiz süresi beklenir.
Bu aşamalar dikkate alındığında, eksiksiz bir başvuru yapıldığında anlaşmalı boşanma ortalama 1 ila 2 ay içinde tamamlanabilir.
Avukatlık Ücretleri (2025 Güncel Tarife)
Bu davalarda avukat tutmak zorunlu değildir, ancak hukuki sürecin hatasız ve hızlı ilerlemesi için bir avukat desteği almak büyük avantaj sağlar. 2025 yılı itibarıyla Türkiye Barolar Birliği tarafından belirlenen asgari avukatlık ücreti 30.000 TL olarak belirlenmiştir. Bu, avukatların bu ücretin altında bir hizmet sunamayacağını, ancak daha yüksek ücretler talep edebileceklerini gösterir.
Her avukatın belirlediği ücret; tecrübesi, çalıştığı şehir, davanın içeriği ve sunduğu ek hizmetlere bağlı olarak değişebilir. Özellikle mal paylaşımı, nafaka ve velayet gibi konuların bulunduğu davalarda avukat ücretleri daha yüksek olabilir. Bazı avukatlar, danışmanlık ücreti dahil olmak üzere toplamda farklı fiyatlandırmalar sunabilir.
Ücretsiz Avukatlık Hizmeti Mümkün mü?
Maddi durumu yetersiz olan kişiler, baroların adli yardım bürolarına başvurarak ücretsiz avukat desteği alabilirler. Adli yardım hizmeti, gelir düzeyi düşük ve hukuki destek almaya gücü yetmeyen kişilere sağlanmaktadır. Başvuru için genellikle şu belgeler istenir:
✅ Gelir durumunu gösteren belgeler
✅ İkametgah belgesi
✅ Kimlik fotokopisi
Adli yardım başvurusu, ilgili baronun Adli Yardım Bürosu üzerinden yapılabilir. Baronun onay vermesi halinde, taraflara ücretsiz avukat atanır ve dava süreci hukuki destekle yürütülür.
Süreci Hızlandırmak İçin Yapılması Gerekenler
Eksiksiz ve Hukuka Uygun Bir Protokol Hazırlamak
Protokolde net ve açık ifadeler kullanılması, sürecin sorunsuz ilerlemesi açısından önemlidir. Hakim, protokolde eksiklik veya hukuka aykırılık tespit ederse, davanın reddine veya ek düzenlemeler istenmesine karar verebilir.
Mahkemeye Başvuruyu Doğru Yapmak
Dava dilekçesi ve ek belgelerin eksiksiz olması gerekmektedir. Mahkemeye sunulması gereken belgeler şunlardır:
- Boşanma dilekçesi
- Anlaşmalı boşanma protokolü
- Evlilik cüzdanı fotokopisi veya nüfus kayıt örneği
- Tarafların kimlik fotokopileri
- Varsa nafaka, mal paylaşımı veya çocuklarla ilgili ek belgeler
Tarafların Duruşmaya Katılması
Davanın en önemli şartlarından biri tarafların mahkemeye bizzat katılmasıdır. Taraflardan biri duruşmaya gelmezse, hakim boşanma kararını veremez ve dava reddedilebilir.
Hakimin Sorularına Net ve Açık Cevaplar Vermek
Hakim, anlaşmalı boşanma sürecinde tarafların boşanmayı kendi özgür iradeleriyle mi istediklerini sorgular. Bu yüzden, çelişkili veya tereddütlü ifadeler kullanmamak önemlidir. Taraflar, protokole uygun yanıtlar verdiğinde süreç hızla tamamlanır.
Gerekirse Avukat Desteği Almak
Her ne kadar anlaşmalı boşanma davalarında avukat tutmak zorunlu olmasa da, hukuki destek almak sürecin daha sağlıklı ilerlemesini sağlar. Özellikle mal paylaşımı, nafaka veya velayet gibi konuların bulunduğu davalarda avukatın hazırladığı protokol mahkeme tarafından daha kolay onaylanır.
Karar Kesinleştikten Sonra Yapılması Gerekenler
Mahkeme kararının kesinleşmesiyle birlikte anlaşmalı boşanma resmi olarak tamamlanır. Ancak, kararın kesinleşmesi sonrası yapılması gereken bazı işlemler vardır.
- Nüfus Müdürlüğüne Bildirilmesi
Boşanma kararı kesinleştikten sonra mahkeme, kararı ilgili nüfus müdürlüğüne bildirir. Taraflar, nüfus kayıtlarının güncellenmesi için nüfus müdürlüğünden boşanma işlemlerinin tamamlandığını kontrol edebilir.
- Kimlik ve Resmi Belgelerin Güncellenmesi
Boşanma sonrası, taraflardan biri soyadını değiştirmişse, kimlik kartı ve diğer resmi belgelerde isim değişikliği yapılması gerekir. Nüfus müdürlüğü ve ilgili devlet dairelerine başvuru yapılarak yeni kimlik belgesi çıkarılabilir.
- Nafaka ve Mal Paylaşımı ile İlgili İşlemlerin Tamamlanması
Boşanma protokolünde belirtilen nafaka, tazminat veya mal paylaşımı ile ilgili kararların uygulanması gereklidir. Eğer taraflardan biri protokolde yer alan yükümlülükleri yerine getirmezse, icra takibi başlatılabilir.
- Çocukların Velayeti ile İlgili Düzenlemelerin Uygulanması
Eğer çocuk velayetiyle ilgili düzenlemeler varsa, tarafların bu kurallara uyması gerekir. Çocukla kişisel ilişkinin belirlenen sürelerde uygulanması önemlidir. Eğer karşı taraf velayet ya da görüşme hakkına aykırı davranıyorsa, icra yoluyla kişisel ilişki tesis edilebilir.
Sıkça Sorulan Sorular
- Tek Celsede Anlaşmalı Boşanma Mümkün mü?
Evet, protokol hukuka uygunsa ve taraflar mahkemede boşanmayı kabul ederse, anlaşmalı boşanma davası genellikle tek celsede sonuçlanır. Ancak, mahkemelerin iş yüküne göre duruşma günü değişebilir.
- Anlaşmalı Boşanma Davası Sonradan Çekişmeliye Döner mi?
Eğer taraflardan biri boşanma protokolünde uzlaştıktan sonra mahkemede farklı bir beyan verirse veya protokolü kabul etmezse, dava çekişmeli hale gelebilir. Bu durumda süreç uzayabilir.
- Eşlerden Biri Son Dakikada Vazgeçerse Ne Olur?
Eğer taraflardan biri mahkemede boşanmayı istemediğini söylerse, anlaşmalı boşanma davası düşer. Boşanmak isteyen taraf, çekişmeli boşanma davası açmak zorunda kalır.
- Karar Hemen Nüfus Kayıtlarına İşlenir mi?
Hayır. Kararın kesinleşmesi için 15 günlük temyiz süresinin geçmesi gerekmektedir. Bu süre dolduktan sonra, mahkeme kararı nüfus müdürlüğüne bildirilir ve boşanma resmi kayıtlara işlenir.
- Avukatsız Anlaşmalı Boşanma Mümkün mü?
Evet, taraflar avukatsız olarak anlaşmalı boşanma davası açabilirler. Ancak, sürecin hatasız ilerlemesi için avukat desteği almak avantaj sağlar.
Sonuç
Özetle, evlilik birliğini en hızlı ve en az zarar ile sonlandırmanın hukuki yoludur anlaşmalı boşanma. Doğru hazırlanmış bir boşanma protokolü, eksiksiz bir dava dilekçesi ve tarafların uyumu sayesinde süreç tek celsede tamamlanabilir. Mahkemeye başvurmadan önce protokolde nafaka, mal paylaşımı ve velayet gibi konular netleştirilmelidir. Duruşmaya bizzat katılmak ve hakimin sorularına açık yanıt vermek süreci hızlandırır. Nihayetinde boşanma kararı kesinleştikten sonra, nüfus kayıtlarının güncellenmesi ve nafaka ödemeleri gibi işlemler takip edilmelidir. Doğru adımlarla boşanma süreci sorunsuz tamamlanabilir.
