Değişen İş Mahkemeleri Kanunu gereği İşçililik Alacaklarına ve İşe İadeye ilişkin davalarda öncelikli olarak zorunlu arabuluculuk uygulanması gerekmektedir. Uygulama önceleri gerek işverenler gerekse de işçiler tarafından faydalı olarak görülmese de son zamanlarda benimsendiği gözlemlenmektedir. Müzakereler sonunda işçi alacağına daha erken kavuşurken işveren ise yargılama gideri ve avukatlık ücretlerini ödemediği için fayda sağlamaktadır. Görüşme sürecinde işçi ücret, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin, fazla mesai, hafta tatili, UBGT, kötü niyet tazminatı, AGİ gibi alacaklarına ilişkin istediği bedeli talep eder ve işveren de ödeyeceği bedeli beyan eder. Arabulucu ise tarafları anlaşma için teşvik ederek ortak bir tutar üzerinde anlaşma sağlanmasında taraflara yardımcı olur.
Başvurular Nereye ve Nasıl Yapılır?
Büyük şehirlerde Arabuluculuk Daire Başkanlığı bünyesinde Arabuluculuk Büroları kurulmuş olup genellikle adliyelerde yer almaktadır. Küçük adliyelerde ise mahkeme kalemleri yazı işleri müdürlüğü tarafından başvurular alınmaktadır. Başvurunu yapılmasının ardında büro tarafından görevli yerdeki arabulucu listesinden sıraya göre bir arabulucu atanır ve süreç başlatılır. Başvurular avukatlar tarafından yapılabileceği gibi bizzat da yapılabilir. Bürolarda maktu olarak bulunan dilekçeler doldurularak başvuru yapılabileceği gibi usulüne uygun dilekçe yazılarak işlem başlatılabilir.
Arabulucu Ne Zaman Görüşme Yapar?
Arabulucu İş Hukuku Zorunlu Arabuluculuk görevi kendine geldiğinde 24 saat içerisinde kabul edebilir ya da reddedebilir. Süresi içinde işlem yapmaz ise otomatik olarak reddetmiş sayılır ve yeni bir arabulucu atanır. Görevi kabul ettiğinde ise işçi ve işverene ulaşarak görüşme günü belirler ve tarafları davet eder. Bu süreci de 3 hafta içinde ve lüzum görürse en fazla 4 hafta içinde bitirmekle yükümlüdür. Eğer tarafların talebi olursa ek görüşmeler de yapılabilir.
Görüşmeye Kimler Katılır?
Davete işçinin kendisi ya da avukatı ile işveren katılır. İşveren şirket ise yasal temsilcisi, görevlendirdiği sigortalı bir çalışanı ya da şirketin vekâletine sahip avukatı görüşmeye katılabilir. Tarafların rızası dışında görüşmelere başka kimse katılamaz. Gizlilik için bu husus oldukça önemlidir.
Görüşme Sonunda Anlaşma Sağlanırsa Ne Olur?
Yapılan müzakerelerin ardından anlaşma sağlanması halinde arabulucu Anlaşma Belgesi düzenler ve bu belge ilam hükmündedir. Yani icra edilebilirlik şerhi alındığında mahkeme kararı gibi icra takibine konu edilmektedir. Anlaşma Belgesinde ise ödemenin ne zaman ve ne kadar olarak yapılacağı ya da işe iade varsa bu konular yer alır. Bu belge gizli olup tarafların rızası dışında üçüncü kişiler ile paylaşılamaz.
Anlaşma Sağlanamaz İse Ne Olur?
Anlaşma sağlanamadığında işçi ve işveren tarafından arabulucu huzurunda Anlaşmama sonucu Son Tutanak düzenlenir. Bu belge ile işçi İş Mahkemesinde davasını açabilecektir. Tutanağın bir sureti de Daire Başkanlığına UYAP sistemi üzerinden gönderilir.