Giriş
Şirketler, faaliyetlerini sürdürürken çeşitli mali risklerle karşılaşabilir. Ekonomik dalgalanmalar, finansal yönetim hataları veya sektör bazlı krizler nedeniyle bazı şirketler borçlarını ödeyemez hale gelebilir. Bu tür durumlarda konkordato veya iflas gibi hukuki yollar devreye girer.
Konkordato, borçlarını ödemekte zorlanan ancak mali yapısını toparlama potansiyeline sahip şirketler için bir yeniden yapılandırma sürecidir. İflas ise şirketin borçlarını tamamen ödeyemeyecek durumda olması nedeniyle ticari faaliyetlerinin sona erdirilmesi sürecidir. Bu süreçler, hem şirketler hem de alacaklılar için kritik olup, hukuki prosedürlere uygun şekilde yönetilmesi gerekir.
Bu makalede, konkordato ve iflas süreçleri, aralarındaki farklar ve şirketlerin mali kriz yönetimi açısından dikkat etmesi gerekenler detaylı olarak ele alınacaktır.
1. Konkordato Nedir?
Konkordato, borçlarını vadesinde ödeyemeyen ancak mali olarak iyileşme potansiyeline sahip şirketlerin, borçlarını belirli bir plan çerçevesinde ödeyerek iflastan kurtulmasını sağlayan hukuki bir düzenlemedir.
Türk Ticaret Kanunu (TTK) ve İcra ve İflas Kanunu’na göre konkordato, iflasın önlenmesi için borçlu ile alacaklılar arasında yapılan bir anlaşmadır. Şirketler, konkordato süreci boyunca hukuki koruma altına alınır ve alacaklıların icra takibi başlatması engellenir.
Konkordato, alacaklıların çoğunluğunun onayıyla mahkeme tarafından onaylanırsa yürürlüğe girer. Bu süreçte, şirket belirlenen vadelerde borçlarını yeniden yapılandırarak ödeme planına göre ödemeye devam eder.
2. Konkordato Süreci ve Aşamaları
2.1. Konkordato Başvurusu
Şirket, borçlarını ödeyemeyecek duruma geldiğinde yetkili Asliye Ticaret Mahkemesi’ne konkordato talebinde bulunur.
Başvuruda şu belgeler sunulmalıdır:
- Borç ve alacak durumunu gösteren bilanço ve finansal tablolar
- Borçların ne şekilde ödeneceğine dair bir konkordato projesi
- Bağımsız denetim kuruluşundan alınmış şirketin mali durum raporu
2.2. Geçici Mühlet ve Hukuki Koruma
Mahkeme, başvuruyu değerlendirdikten sonra geçici mühlet (3 ay) verir.
- Bu süre içinde alacaklılar şirket hakkında icra takibi başlatamaz.
- Mahkeme, konkordato komiseri atar ve şirketin mali yapısını denetler.
Geçici mühlet sonunda mahkeme, süreyi 2 ay daha uzatabilir veya konkordato talebini reddedebilir.
2.3. Kesin Mühlet ve Alacaklılarla Anlaşma
Eğer konkordato süreci olumlu ilerlerse, mahkeme şirkete 1 yıllık kesin mühlet tanır.
- Bu süreçte şirket faaliyetlerini sürdürerek mali durumunu toparlamaya çalışır.
- Alacaklılar ile borçların yeniden yapılandırılması için müzakereler yürütülür.
2.4. Konkordato Projesinin Onaylanması
Konkordato teklifinin kabul edilmesi için:
- Alacaklıların en az %50’sinin konkordatoya onay vermesi gerekir.
- Mahkeme, ödeme planını inceler ve onay verirse konkordato resmileşir.
Eğer konkordato başarısız olursa, şirket iflas sürecine girer.
3. İflas Hukuku ve Şirketlerin İflas Süreci
İflas, şirketin borçlarını ödeyemeyecek duruma gelmesi nedeniyle ticari faaliyetlerine hukuki olarak son verilmesi sürecidir.
İflas, genellikle iki şekilde gerçekleşir:
- İflas yoluyla tasfiye: Şirketin tüm mal varlığı satılarak borçların ödenmesi sağlanır.
- İflasın ertelenmesi: Şirketin mali durumu iyileşme gösterirse, iflas süreci mahkeme tarafından ertelenebilir.
4. Şirketlerin İflas Süreci ve Aşamaları
4.1. İflas Başvurusu
İflas süreci, şirketin kendisi tarafından veya alacaklılarının talebiyle mahkemeye başvurmasıyla başlar.
- Alacaklılar, şirketin borçlarını ödeyemediğini kanıtlamak zorundadır.
- Mahkeme, şirketin finansal durumunu inceleyerek iflas kararı verebilir.
4.2. İflas Kararının İlanı
Mahkeme iflas kararı verdiğinde:
- Şirketin mal varlıkları üzerindeki tasarruf yetkisi sona erer.
- Ticaret sicil kaydına “iflas halinde” ibaresi eklenir.
- İflas ilanı Ticaret Sicil Gazetesi’nde yayımlanır.
4.3. İflas Tasfiyesi
- Şirketin tüm varlıkları satılır ve borçlar ödenir.
- Alacaklılara ödeme yapılır.
- Kalan borçlar için iflas kapanış raporu hazırlanır.
Şirketin tüm yükümlülükleri tamamlandıktan sonra ticaret sicilinden kaydı silinir ve şirket hukuken sona ermiş olur.
5. Konkordato ve İflas Arasındaki Farklar
| Konkordato | İflas |
|---|---|
| Şirket, mali durumunu toparlamaya çalışır. | Şirket ticari faaliyetlerine son verir. |
| Borçlar yeniden yapılandırılır. | Şirketin tüm varlıkları satılır. |
| Alacaklılarla anlaşma yapılır. | Alacaklılar mal varlığını tasfiye sürecinde paylaşır. |
| Mahkeme, şirketin faaliyetlerine devam etmesini sağlar. | Şirket tamamen kapatılır. |
6. Şirketlerin Mali Kriz Yönetimi İçin Alması Gereken Önlemler
Şirketlerin iflas veya konkordato gibi süreçlerle karşılaşmaması için mali kriz yönetimi stratejilerini önceden belirlemesi gerekir.
- Nakit akışı yönetimi sağlam temellere oturtulmalıdır.
- Borçlanma ve finansman dengesi dikkatli yönetilmelidir.
- Önleyici hukuki tedbirler alınarak riskli sözleşmelerden kaçınılmalıdır.
- Vergi ve SGK yükümlülükleri düzenli ödenmelidir.
- Şirketin finansal durumu düzenli olarak analiz edilmelidir.
Finansal krizler, erken tespit edilirse önlenebilir ve şirketler iflas veya konkordato sürecine girmeden kurtarılabilir.
Sonuç
Konkordato ve iflas, şirketlerin mali zorluklarını çözmek için kullanılan hukuki süreçlerdir. Konkordato, şirketlerin borçlarını yapılandırarak ticari faaliyetlerine devam etmesini sağlarken, iflas şirketin tasfiye edilerek ticari hayatına son verilmesine neden olur.
Şirketlerin mali kriz yönetimi konusunda proaktif bir yaklaşım benimsemesi, finansal riskleri önceden görerek krizleri yönetilebilir hale getirmesi büyük önem taşır.