TCK MADDE 7. Zaman Bakımından Uygulama
(1) İşlendiği zaman yürürlükte bulunan kanuna göre suç sayılmayan bir fiilden dolayı kimseye ceza verilemez ve güvenlik tedbiri uygulanamaz. İşlendikten sonra yürürlüğe giren kanuna göre suç sayılmayan bir fiilden dolayı da kimse cezalandırılamaz ve hakkında güvenlik tedbiri uygulanamaz. Böyle bir ceza veya güvenlik tedbiri hükmolunmuşsa infazı ve kanuni neticeleri kendiliğinden kalkar.
(2) Suçun işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanun ile sonradan yürürlüğe giren kanunların hükümleri farklı ise, failin lehine olan kanun uygulanır ve infaz olunur.
(3) Güvenlik tedbirleri hakkında, infaz rejimi yönünden hüküm zamanında yürürlükte bulunan kanun uygulanır.
(4) Geçici veya süreli kanunların, yürürlükte bulundukları süre içinde işlenmiş olan suçlar hakkında uygulanmasına devam edilir.
Zaman Bakımından Uygulama İlkesinin Önemi
Ceza hukukunda en önemli konulardan biri, kanunların zaman bakımından uygulanmasıdır. Bir fiilin suç olup olmadığı ve hangi cezanın uygulanacağı, o fiilin işlendiği tarihte yürürlükte olan kanun hükümlerine göre belirlenir. Bu ilke, hukuk güvenliğinin ve belirlilik prensibinin bir yansımasıdır.
Hiç kimse, işlediği tarihte suç olmayan bir fiilden dolayı cezalandırılamaz. Aynı şekilde, sonradan suç olmaktan çıkarılan bir fiil için de ceza uygulanamaz. Bu düzenleme, “kanunsuz suç ve ceza olmaz” ilkesinin zaman boyutundaki yansımasıdır.
Suç Olmayan Fiil İçin Ceza Verilemez
TCK m.7’nin ilk fıkrası, suçta kanunilik ilkesini zaman bakımından güvence altına alır.
Suç işlendiği tarihte kanunda düzenlenmemişse, sonradan suç sayılması mümkün değildir.
İşlendikten sonra suç olmaktan çıkarılan fiil için ise artık ceza verilemez; verilmiş olan cezaların infazı da ortadan kalkar.
Örneğin, belirli bir ekonomik düzenleme kapsamında suç sayılan bir fiil daha sonra suç olmaktan çıkarıldığında, bu suçu işleyen kişiler hakkında verilen cezalar düşer.
Failin Lehine Olan Kanunun Uygulanması
Maddenin ikinci fıkrası, ceza hukukunda “lehe olan kanun” ilkesini düzenler. Eğer suçun işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanun ile sonradan yürürlüğe giren kanun farklı hükümler içeriyorsa, failin lehine olan kanun uygulanır.
Örneğin:
Bir suçun işlendiği tarihte ceza 10 yıl iken, yeni kanunda aynı suç için 6 yıl öngörülmüşse, sanık lehine olan 6 yıl uygulanır.
Tersi durumda, yani yeni kanun daha ağır bir ceza öngörüyorsa, suç tarihindeki hüküm esas alınır.
Bu ilke, sanık haklarını koruyan en önemli güvencelerden biridir.
Güvenlik Tedbirleri
Üçüncü fıkra, güvenlik tedbirlerinin infazı bakımından özel bir düzenleme getirmiştir. Güvenlik tedbirleri (örneğin sürücü belgesinin geri alınması, belli haklardan yoksun bırakılma gibi), hükmün verildiği tarihte yürürlükte olan kanuna göre uygulanır.
Bu durum, güvenlik tedbirlerinin sosyal savunma işlevine uygun bir yaklaşımdır. Çünkü tedbirler, cezadan farklı olarak daha çok önleyici ve koruyucu nitelik taşır.
Geçici veya Süreli Kanunlar
Maddenin dördüncü fıkrası, geçici veya süreli kanunların uygulanmasını düzenler. Bu tür kanunlar, yürürlükte oldukları süre boyunca işlenen suçlar için geçerliliğini korur.
Örneğin, seçim döneminde uygulanan özel yasaklara ilişkin kanunlar, yalnızca yürürlükte oldukları dönemde işlenen fiiller için uygulanır. Süre sona erdiğinde, kanunun bağlayıcılığı da ortadan kalkar.
Uluslararası Hukuk ile Bağlantısı
TCK m.7, uluslararası hukukun da temel ilkeleriyle uyumludur. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 7. maddesi, “işlendiği tarihte suç olmayan bir fiilden dolayı kimse cezalandırılamaz” kuralını güvence altına alır. Türk Ceza Kanunu, bu düzenleme ile uluslararası standartları karşılamaktadır.
Uygulamada Önemli Noktalar
Yeni kanun yürürlüğe girdiğinde, mahkemeler failin lehine olup olmadığını karşılaştırmalı olarak incelemek zorundadır.
Ceza miktarının yanı sıra cezanın ertelenmesi, seçenek yaptırımlar, denetimli serbestlik gibi kurumlar da lehe kanun değerlendirmesine dâhil edilir.
Yargıtay kararlarında, sanık lehine olan hükümlerin tespitinde yalnızca ceza miktarı değil, tüm hukuki sonuçlar dikkate alınmaktadır.
Sonuç ve Değerlendirme
TCK Madde 7, ceza hukukunda zaman bakımından uygulama ilkesini düzenleyerek, hem bireylerin haklarını hem de toplumun adalet duygusunu korur.
Suç tarihindeki kanun esas alınır.
Suç olmaktan çıkarılan fiiller için ceza uygulanmaz.
Lehe olan kanun sanık yararına uygulanır.
Güvenlik tedbirlerinde hüküm tarihindeki kanun esas alınır.
Geçici kanunlar, yalnızca yürürlükte oldukları dönemdeki fiillere uygulanır.
Böylece TCK m.7, hukuki güvenlik, belirlilik ve adalet ilkelerini birlikte güvence altına almaktadır.
