1. Giriş
Türkiye, dinamik ekonomisi, stratejik konumu ve geniş yatırım olanakları sayesinde yabancı yatırımcılar için cazip bir iş ortamı sunmaktadır. Türk Ticaret Kanunu’na (TTK) göre yabancı uyruklu gerçek ve tüzel kişiler, Türkiye’de Türk vatandaşlarıyla aynı şartlarda şirket kurabilirler. Bu makalede, yabancı yatırımcıların Türkiye’de şirket kurma süreci, gerekli belgeler, yasal gereklilikler ve dikkat edilmesi gereken hususlar ele alınacaktır.
2. Yabancı Yatırımcılar İçin Türkiye’de Şirket Türleri
Türkiye’de yabancı yatırımcılar için en uygun şirket türleri şunlardır:
2.1. Limited Şirket (Ltd. Şti.)
- Kuruluş: En az bir, en fazla 50 ortak ile kurulabilir.
- Asgari Sermaye: 50.000 TL (1 Ocak 2024 itibarıyla).
- Sorumluluk: Ortaklar, koydukları sermaye kadar sorumludur.
- Vergilendirme: %25 kurumlar vergisi uygulanır.
- Avantajları: Kolay kurulması, esnek yönetim yapısı ve düşük işletme maliyetleri nedeniyle yabancı yatırımcılar tarafından en çok tercih edilen şirket türüdür.
2.2. Anonim Şirket (A.Ş.)
- Kuruluş: En az bir ortakla kurulabilir.
- Asgari Sermaye: 250.000 TL (Halka açık değilse).
- Sorumluluk: Ortaklar, koydukları sermaye kadar sorumludur.
- Avantajları: Hisse senedi çıkartabilme, halka arz edilebilme ve büyük ölçekli yatırımlara uygun olmasıdır.
2.3. Şahıs Şirketi
- Kuruluş: Tek kişi tarafından kurulabilir.
- Vergilendirme: Gelir Vergisi Kanunu’na tabi olup kademeli vergi oranları uygulanır.
- Avantajları: En düşük maliyetle ve en kısa sürede kurulabilen şirket türüdür. Ancak, orta ve büyük ölçekli yatırımlar için uygun değildir.
2.4. Şube veya İrtibat Bürosu
- Şube: Yabancı bir şirketin Türkiye’de ticari faaliyette bulunmasını sağlar. Ayrı bir tüzel kişiliği yoktur.
- İrtibat Bürosu: Türkiye’de ticari faaliyet yürütemeyen, ancak pazar araştırması ve temsilcilik hizmetleri sunan yapıdır.
En Çok Tercih Edilen Seçenek: Yabancı yatırımcılar genellikle Limited Şirket veya Anonim Şirket kurmayı tercih etmektedir.
3. Yabancı Yatırımcılar İçin Şirket Kuruluş Süreci
Türkiye’de şirket kurma süreci yaklaşık 5-7 iş günü sürmektedir. İşte adım adım süreç:
3.1. Şirket Türünün Seçilmesi ve Ana Sözleşmenin Hazırlanması
- Şirket türü belirlenmeli (Limited, Anonim veya Şahıs Şirketi).
- Ana sözleşme, MERSİS (Merkezi Sicil Kayıt Sistemi) üzerinden hazırlanmalıdır.
- Şirketin adı, faaliyet alanı, sermaye yapısı ve ortakları belirlenmelidir.
3.2. Ticaret Sicili Kaydı ve Tescil İşlemleri
- Ana sözleşme, Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne sunulmalıdır.
- Şirketin tescili tamamlandıktan sonra Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan edilir.
- Şirket tüzel kişilik kazanır.
3.3. Vergi Dairesi ve SGK Kaydı
- Şirket, vergi levhası almak için ilgili vergi dairesine başvurmalıdır.
- Çalışan istihdam edilecekse SGK kaydı yapılmalıdır.
3.4. Belediye ve Ruhsat İşlemleri
- Şirketin faaliyet alanına göre belediyeden işyeri açma ruhsatı alınmalıdır.
- Özel sektörlere (gıda, turizm vb.) yönelik ek izinler gerekebilir.
4. Yabancı Yatırımcılar İçin Gerekli Belgeler
| Belge | Açıklama |
|---|---|
| Pasaport Tercümesi ve Noter Onayı | Yabancı ortakların pasaportları noter onaylı olmalıdır. |
| Vergi Kimlik Numarası | Yabancı ortaklara vergi numarası alınmalıdır. |
| İkametgah Belgesi | Yabancı yatırımcıların kendi ülkelerinden alınmış adres belgesi. |
| Ticaret Sicil Tasdiknamesi | Şirketin tescil edildiğini gösteren resmi belge. |
| Banka Sermaye Dekontu | A.Ş. için sermayenin %25’inin yatırıldığına dair banka dekontu. |
| Ana Sözleşme | MERSİS üzerinden hazırlanıp noter onayından geçirilir. |
Not: Yabancı ortakların Türkiye’de ikamet etme zorunluluğu yoktur, ancak şirket müdürü veya yetkilisinin Türkiye’de yerleşik olması önerilir.
5. Vergilendirme ve Muhasebe Süreçleri
Şirket kurulduktan sonra düzenli olarak aşağıdaki vergisel yükümlülükler yerine getirilmelidir:
- Kurumlar Vergisi: %25
- Katma Değer Vergisi (KDV): %1, %8 veya %20
- Muhtasar Beyanname: Çalışan maaşlarından kesilen vergiler için
- Damga Vergisi: Sözleşmeler ve resmi belgeler için
Öneri: Yabancı yatırımcıların bir mali müşavir (SMMM) ile çalışması zorunludur.
6. Yabancı Yatırımcılar İçin Avantajlar ve Dezavantajlar
6.1. Avantajlar
✅ %100 Yabancı Ortaklı Şirket Kurulabilir
✅ Hızlı ve Kolay Şirket Kuruluş Süreci
✅ Devlet Destekleri ve Teşvikler
✅ Serbest Bölgelerde Vergi Avantajları
✅ Stratejik Konum ve Geniş Pazar Erişimi
6.2. Dezavantajlar
❌ Döviz Kurlarındaki Dalgalanmalar
❌ Türkçe Yasal Belgeler (Tercüme ve Noter Onayı Gerekebilir)
❌ Bazı Sektörlerde Ek İzin ve Lisans Gerekliliği
7. Sonuç ve Özet
Türkiye’de yabancılar için şirket kurma süreci kolay, hızlı ve şeffaf bir şekilde yürütülmektedir. Ancak şirket türü, sermaye gereklilikleri ve vergi yükümlülükleri dikkatle değerlendirilmelidir.
Özetle:
- Limited veya Anonim Şirket en uygun seçeneklerdir.
- Şirket kuruluş işlemleri 5-7 gün içinde tamamlanabilir.
- Tüm belgeler noter onaylı olmalıdır.
- Mali müşavir desteği almak zorunludur.
- Vergi ve SGK yükümlülükleri düzenli takip edilmelidir.
Türkiye’de iş kurmak isteyen yabancı yatırımcılar için süreç şeffaf ve yatırım dostudur. Profesyonel destek alarak süreci hızlandırabilirsiniz. 🚀
8. Ek Kaynaklar
- Türk Ticaret Kanunu (TTK)
- Yabancı Yatırımcılar İçin Teşvik Programları
- Ticaret Sicil Yönetmeliği
- Vergi ve SGK Mevzuatı