Menkul rehninin paraya çevrilmesi yoluyla icra takibi, borcun bir taşınır rehni ile teminat altına alındığı durumlarda, alacaklının alacağını tahsil etmek için başvurabileceği özel bir icra takip yoludur. Bu takip yolu, ilamsız icra kapsamında değerlendirilir ve mahkeme kararı gerektirmeksizin doğrudan icra dairesine başvurularak yürütülebilir.
İcra ve İflas Kanunu’na (İİK) göre, rehinle teminat altına alınmış bir alacağın tahsili için doğrudan haciz işlemi uygulanamaz; bu nedenle alacaklı, önce rehnin paraya çevrilmesini talep etmek zorundadır. Rehin satılarak elde edilen gelir, borcun ödenmesine tahsis edilir. Eğer satıştan elde edilen tutar borcu karşılamazsa, alacaklı kalan alacak miktarı için genel haciz yoluna başvurabilir.
Bu makalede, Örnek No: 8 ile menkul rehninin paraya çevrilmesi süreci, takip talebi, itiraz yolları ve ödeme emri işlemleri detaylı şekilde ele alınacaktır.
Menkul Rehninin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takip Nedir?
Menkul rehninin paraya çevrilmesi icra takibi, rehin sözleşmesine veya fiili bir rehin durumuna dayalı olarak, borçlunun taşınır mallarına konulan rehinin satılarak borcun tahsil edilmesini sağlayan bir icra takip türüdür.
Özellikleri
- İlamsız takip usulü ile yürütülür (Mahkeme kararına ihtiyaç duyulmaz).
- Takip doğrudan icra dairesine yapılır.
- Rehin hakkı belgeye dayanmak zorunda değildir, ancak belge mevcutsa takip süreci daha sağlıklı ilerler.
- Borçlunun ödeme süresi 15 gündür, itiraz süresi ise 7 gündür.
- Rehinli malın satışı sonrası alacak tahsil edilir, artan tutar borçluya iade edilir.
- Borçlunun yalnızca rehin hakkına itiraz etmesi halinde, alacaklı haciz yoluna da başvurabilir.
Menkul Rehninin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takip Talebi Nasıl Yapılır?
Alacağı taşınır rehni ile teminat altına alınmış bir alacaklı, icra takibi başlatırken aşağıdaki hususları içeren bir takip talebi sunmalıdır:
Takip Talebinde Bulunması Gereken Bilgiler
İİK’nin 58. maddesine uygun olarak, takip talebinde şu unsurlar yer almalıdır:
- Alacaklının bilgileri (Ad, soyad, T.C. kimlik numarası veya vergi kimlik numarası, yerleşim yeri).
- Alacaklı vekili varsa vekilin bilgileri.
- Borçlunun adı, soyadı, T.C. kimlik numarası veya vergi numarası, adresi.
- Alacağın miktarı ve faiz oranı.
- Alacak dövize dayalı ise hangi kur üzerinden tahsil edileceği.
- Alacağın dayandığı belge veya borcun sebebi.
- Takip yolu olarak “Menkul Rehninin Paraya Çevrilmesi Yoluyla İlamsız Takip” belirtilecektir.
- Rehnedilen taşınır malın açık tanımı (Araç, makine, ticari mal, vb.).
- Rehin malı üçüncü şahıs rehin vermişse veya malın mülkiyeti el değiştirmişse, bu kişilerin adı ve adresleri.
- Rehin üzerinde daha sonra gelen başka bir rehin hakkı varsa, ilgili şahsın adı ve vergi numarası.
Takip Talebi Nasıl Yapılır?
Takip talebi şu yollarla yapılabilir:
- Yazılı olarak icra dairesine sunulabilir.
- Sözlü olarak beyan edilerek icra dairesi tarafından kayda alınabilir.
- Elektronik ortamda UYAP sistemi üzerinden başvuru yapılabilir.
Rehin Hakkının Belgeye Dayanması Zorunlu mudur?
Menkul rehninin paraya çevrilmesi yoluyla yapılan takipte rehin hakkının belgeye dayanması zorunlu değildir. Alacaklı, elinde rehin hakkını gösteren bir belge bulunmasa bile takip başlatabilir.
Eğer takip bir belgeye dayanıyorsa, bu belgenin ödeme emri ekinde borçluya tebliğ edilmesine gerek yoktur (İİK Madde 147).
Ödeme Emri ve İtiraz Süreci
Ödeme Emri ve Süresi
- İcra dairesi, borçluya ödeme emri gönderir.
- Ödeme emrinde, borçlunun 15 gün içinde borcunu ödemesi gerektiği belirtilir.
- Borç 15 gün içinde ödenmezse, rehnin satışı gerçekleştirilir.
Borçlunun İtiraz Hakkı
- Borçlu, ödeme emrine karşı 7 gün içinde itiraz edebilir.
- İtiraz icra dairesine yapılmalıdır.
- İtiraz edilmezse takip kesinleşir ve satış aşamasına geçilir.
Borçlunun Sadece Rehin Hakkına İtiraz Etmesi Durumu
-
Borçlu, sadece rehin hakkına itiraz ederse, alacaklı iki seçenekten birini seçebilir:
- Rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takibe devam edebilir.
- Takibi haciz yoluyla sürdürme hakkını kullanabilir.
-
Borçlu, rehin hakkına açıkça itiraz etmezse, rehin hakkını kabul etmiş sayılır.
Sonuç
Menkul rehninin paraya çevrilmesi yoluyla ilamsız takip (Örnek No: 8), rehinli alacakların tahsili için hızlı ve etkili bir yöntemdir. Bu takip türünde, borç doğrudan rehinli malın satışı ile karşılanır, mahkeme kararına gerek duyulmaz ve belgeye dayalı olması zorunlu değildir.
Borçlu, ödeme emrine 7 gün içinde itiraz edebilir veya 15 gün içinde borcunu ödeyerek rehinin satışını önleyebilir. Rehine yalnızca itiraz edilirse, alacaklı haciz yoluna geçme hakkına sahiptir.
Bu takip türü, rehin karşılığı borç veren kişi veya kurumların alacaklarını güvence altına almak için önemli bir icra yöntemidir.