Kambiyo senetlerine dayalı haciz takibi, poliçe, bono ve çek gibi kıymetli evraklara dayalı alacakların borçlunun malvarlığına haciz koyarak tahsil edilmesini sağlayan özel bir icra takip yöntemidir. Örnek No: 10 ödeme emri, bu takip türünde borçluya gönderilen yasal bildirimi ifade eder.
Bu takip yöntemi, İcra ve İflas Kanunu kapsamında düzenlenmiş olup, alacaklıya hızlı ve etkili bir tahsilat imkânı tanımaktadır. Kambiyo senetleriyle yapılan haciz takibi, genel haciz yoluna kıyasla daha sıkı usuli kurallara tabidir ve borçlunun belirli süreler içinde ödeme yapmaması halinde mallarına doğrudan haciz işlemi uygulanmasını sağlar.
Bu makalede, kambiyo senetlerine dayalı haciz takibinin hukuki niteliği, takip talebi, ödeme emri, borçlunun itiraz hakları ve haciz süreci detaylı şekilde incelenecektir.
Kambiyo Senetlerine Dayalı Haciz Takibinin Hukuki Niteliği
Kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takip, İcra ve İflas Kanunu uyarınca alacaklılara tanınmış özel bir takip yoludur.
Bu takip yöntemi yalnızca:
- Bono (senet),
- Poliçe,
- Çek
gibi kambiyo senetlerine dayanarak başlatılabilir. Kambiyo senedi niteliği taşımayan herhangi bir belge ile bu takip yöntemi kullanılamaz.
Bu takip türü, alacaklının icra dairesine başvurmasıyla başlatılır ve borçlunun belirli süreler içinde ödeme yapmaması halinde haciz işlemlerine geçilmesine imkân tanır.
Takip Talebi ve Ödeme Emri Süreci
Takip Talebi Nasıl Yapılır?
Kambiyo senetlerine dayalı haciz takibi için alacaklı veya vekili, yetkili icra dairesine başvurarak takip talebinde bulunmalıdır.
Takip talebinde yer alması gereken bilgiler:
- Alacaklının ve vekilinin adı, soyadı, adresi ve kimlik bilgileri
- Borçlunun adı, soyadı, adresi ve kimlik bilgileri
- Senedin türü (bono, poliçe veya çek) ve vadesi
- Alacak miktarı ve faiz oranı
- Ödenmesi gereken toplam borç miktarı
- İcra dairesinin borçlunun malvarlığına haciz koyması için açık bir talep
Alacaklı, kambiyo senedinin aslını veya tasdikli bir örneğini icra dairesine sunmalıdır. İcra müdürü, senedin geçerli olup olmadığını inceler ve uygun görülmesi halinde borçluya Örnek No: 10 ödeme emrini gönderir.
Ödeme Emri ve Borçlunun Hakları
İcra dairesi tarafından düzenlenen Örnek No: 10 ödeme emri, borçluya tebliğ edilir ve şu hususlar bildirilir:
- Borçlu, kendisine tebliğ edilen ödeme emrinde belirtilen borç miktarını 10 gün içinde ödemek zorundadır.
- Borçlu, ödeme emrine 5 gün içinde itiraz etmezse takip kesinleşir.
- Borçlu, ödeme yapmazsa alacaklı borçlunun malvarlığına haciz işlemi başlatabilir.
Borçlu, ödeme süresi içinde borcunu ödeyerek takibi durdurma hakkına sahiptir. Ancak ödeme yapmaz veya itiraz etmezse, icra müdürlüğü doğrudan haciz işlemlerini başlatabilir.
Borçlunun İtiraz Hakları
Borçlu, kendisine tebliğ edilen ödeme emrine karşı belirli hukuki yollarla itiraz edebilir.
İmzaya İtiraz
Borçlu, kendisine tebliğ edilen kambiyo senedindeki imzanın kendisine ait olmadığını ileri sürebilir. Bu durumda:
- Borçlu, imzaya itirazını ödeme emrinin kendisine tebliğinden itibaren 5 gün içinde icra mahkemesine sunmalıdır.
- İmzaya itiraz edilmesi durumunda, takip kendiliğinden durur.
- Mahkeme, borçlunun iddiasını inceledikten sonra, imzanın sahte olduğuna karar verirse takip iptal edilir.
Borca İtiraz
Borçlu, borcun haksız olduğu veya daha önce ödendiği gerekçesiyle itirazda bulunabilir. Ancak:
- Borca itiraz, takibi durdurmaz.
- İtirazın kabul edilmesi için borçlunun itiraz nedenini icra mahkemesinde ispat etmesi gerekir.
- Borca itiraz kabul edilirse, takip iptal edilir ve haciz işlemi durdurulur.
Borçlunun itirazı reddedilirse, alacaklı haciz işlemlerini başlatabilir.
Haciz ve Malların Satışı
Borçlu, ödeme emrine süresi içinde itiraz etmez veya borcunu ödemezse, takip kesinleşir ve haciz işlemleri başlatılır.
Haciz Süreci
- Alacaklı, borçlunun taşınır ve taşınmaz mallarına haciz koyulmasını talep edebilir.
- Borçlunun banka hesaplarına bloke konulabilir.
- Borçlunun üçüncü kişilerdeki alacaklarına el konulabilir.
Haciz işlemleri tamamlandıktan sonra, alacaklı haczedilen malların satışını talep ederek alacağını tahsil edebilir.
Satış ve Tahsilat Süreci
- Hacizli mallar açık artırma yoluyla satılır.
- Elde edilen gelir, öncelikli alacaklılara dağıtılır.
- Borç tamamen ödenirse takip kapanır, artan tutar borçluya iade edilir.
Sonuç
Kambiyo senetlerine dayalı haciz takibi (Örnek No: 10), borçlunun ödeme yapmaması durumunda mallarına haciz konularak alacağın tahsil edilmesini sağlayan özel bir icra takip yöntemidir.
Bu takip yönteminde:
- Borçlu, ödeme emrine 5 gün içinde itiraz edebilir.
- Borç, 10 gün içinde ödenmezse alacaklı haciz talebinde bulunabilir.
- İtiraz edilmez veya itiraz reddedilirse, alacaklı doğrudan haciz işlemlerine geçebilir.
Bu takip yolu, alacaklı açısından daha hızlı ve etkili bir tahsilat yöntemi olup, borçlunun malvarlığına doğrudan müdahale edilebilmesine olanak tanımaktadır.