Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisi Nedir?
Vasiyeti yerine getirme görevlisi, mirasbırakanın vasiyetnamede belirlediği son arzularının uygulanmasını sağlamak amacıyla atanmış kişidir. Türk Medeni Kanunu’nun 550-556. maddeleri, bu görevlilerin atanma süreçlerini, yetkilerini, sorumluluklarını ve denetim mekanizmalarını düzenlemektedir.
Mirasbırakan, vasiyetnamesinde bir veya birden fazla kişiyi vasiyeti yerine getirme görevlisi olarak atayabilir. Bu görevliler, mirasın yönetilmesinden, borçların ödenmesine ve terekenin paylaşımına kadar birçok önemli işlemi yürütmekle yükümlüdür.
Bu makalede, vasiyeti yerine getirme görevlisinin atanması, görev ve yetkileri, sorumlulukları ve görevin sona erme şartları detaylı olarak ele alınacaktır.
Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisinin Atanması
Atanma ve Ehliyet Şartları (Madde 550)
Mirasbırakan, vasiyetname yoluyla bir veya birden fazla kişiyi vasiyeti yerine getirme görevlisi olarak atayabilir. Ancak:
- Göreve başlayan kişinin fiil ehliyetine sahip olması gerekir.
- Sulh hâkimi, atanan kişiye bu görevi bildirir.
- Bildirim tarihinden itibaren 15 gün içinde kabul edilmediği bildirilmezse, görev kabul edilmiş sayılır.
- Görevli, hizmeti karşılığında uygun bir ücret talep edebilir.
Birden Fazla Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisi (Madde 551)
Mirasbırakan, birden çok kişiyi birlikte çalışmak üzere vasiyeti yerine getirme görevlisi olarak atayabilir.
- Aksi belirtilmemişse, görevliler birlikte hareket eder.
- Bir görevli görevi kabul etmez veya edemezse, diğerleri göreve devam eder.
- Acil durumlarda her görevli tek başına hareket edebilir.
Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisinin Görev ve Yetkileri
Genel Görev ve Yetkileri (Madde 552)
Mirasbırakan, tasarrufunda aksi bir hüküm koymadıkça, vasiyeti yerine getirme görevlisi mirasbırakanın son arzularını yerine getirmek için gerekli işlemleri yapma yetkisine sahiptir.
Bu görevler arasında şunlar yer alır:
Tereke Envanterinin Hazırlanması
- Göreve başladıktan sonra gecikmeden, terekedeki malların, hakların ve borçların listesini düzenler.
- Mümkünse, liste hazırlanırken mirasçılar da hazır bulunur.
Terekenin Yönetilmesi
- Mirasın bütünlüğünü koruyacak şekilde terekeyi yönetir.
- Yönetimin gerektirdiği ölçüde terekeye ait malların mülkiyetinin kendisine devrini talep edebilir.
Tereke Alacaklarının Tahsil Edilmesi ve Borçların Ödenmesi
- Mirasbırakanın alacaklarını tahsil eder ve terekenin borçlarını öder.
Vasiyetlerin Yerine Getirilmesi
- Mirasbırakanın vasiyetnamede belirttiği tüm şartları uygular.
Terekenin Paylaşımının Planlanması
- Terekenin paylaşımı için bir plan hazırlar ve mirasçılara sunar.
Tereke ile İlgili Davaları Yönetmek
- Tereke ile ilgili dava ve icra takiplerinde miras ortaklığını temsil eder.
- Mirasçılar tarafından açılmış davalara müdahil olabilir.
- Açtığı veya kendisine karşı açılan davaları mirasçılara bildirir.
Tereke Malları Üzerinde Tasarruf Yetkisi
Malların Devri ve Aynî Hak Kurulması (Madde 553)
- Mirasbırakan aksi bir yükümlülük koymadıkça, terekeye dahil mallar vasiyeti yerine getirme görevlisi tarafından devredilemez veya üzerinde sınırlı aynî haklar kurulamaz.
- Bu tür işlemler ancak sulh hâkiminin izniyle yapılabilir.
- Hâkim, izin vermeden önce mümkünse mirasçıları dinler.
- Olağan giderler için yetki almaya gerek yoktur.
Vasiyeti Yerine Getirme Görevinin Sona Ermesi
Görevin Kendiliğinden Sona Ermesi (Madde 554)
Aşağıdaki durumlarda görev otomatik olarak sona erer:
- Görevlisinin ölümü
- Atanmasını geçersiz kılan bir sebebin ortaya çıkması
Görevden Ayrılma
- Vasiyeti yerine getirme görevlisi, sulh hâkimine beyan ederek görevinden ayrılabilir.
- Ancak görevi uygunsuz bir zamanda bırakamaz.
Denetim ve Görevden Alınma
Sulh Hâkim Tarafından Denetim (Madde 555)
Vasiyeti yerine getirme görevlisi, sulh hâkiminin denetimine tabidir.
- Şikâyet üzerine veya re’sen hâkim tarafından gerekli önlemler alınır.
- Eğer görevli yetersizse, görevini kötüye kullanıyorsa veya ağır ihmal gösteriyorsa, hâkim görevine son verebilir.
- Karara karşı 15 gün içinde asliye mahkemesine itiraz edilebilir.
- İtiraz üzerine verilen karar kesindir.
Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisinin Sorumluluğu
Özen Yükümlülüğü ve Vekil Gibi Sorumluluk (Madde 556)
Vasiyeti yerine getirme görevlisi, görevini yerine getirirken özen göstermekle yükümlüdür.
- Mirasçılara, alacaklılara ve ilgili kişilere karşı vekil gibi sorumludur.
- Görevini ihmal etmesi veya kötüye kullanması durumunda, tazminat sorumluluğu doğabilir.
Sonuç ve Değerlendirme
Vasiyeti yerine getirme görevlisi, mirasbırakanın son arzularının yerine getirilmesi ve terekenin düzenli bir şekilde yönetilmesi için hukuki bir güvence sağlayan önemli bir mekanizmadır.
- Mirasbırakan, vasiyetname yoluyla bir veya daha fazla kişiyi bu görev için atayabilir.
- Görevli, mirasın yönetimi, alacak ve borçların takibi, vasiyetlerin uygulanması ve miras paylaşımı gibi işlemleri yürütmekle sorumludur.
- Yetkilerini sulh hâkiminin denetimi altında kullanır ve gerektiğinde mirasçılar tarafından görevden alınabilir.
- Sorumlulukları vekil gibi düzenlendiğinden, mirasçılar veya alacaklılar, görevlinin ihmali durumunda hukuki yollara başvurabilirler.
Sonuç olarak, vasiyeti yerine getirme görevlisi, mirasın düzenli, hukuka uygun ve mirasbırakanın iradesine sadık kalınarak yönetilmesini sağlayan kritik bir hukuki aktördür. Mirasbırakan, mirasının doğru şekilde yönetilmesini istiyorsa, bu görevi güvenilir ve ehil bir kişiye bırakması büyük önem taşımaktadır.
