Bir iş sözleşmesinin sona erdirilmesi hali haklı bir sebebe dayanabilir. Haklı nedenle fesih hakkı dediğimiz şey, iş ilişkisinin sürdürülmesi taraflardan beklenemeyecek hale geldiği zaman eğer iş akdi belirli veya belirsiz olsun “süreli” ise taraflardan birisi iş akdini derhal feshedilebilmektedir. Bu duruma bildirimsiz fesih denmektedir, bildirimsiz fesih olarak adlandırılmasının asıl nedeni, fesih hakkına sahip tarafında beyanını karşı tarafa iletmesiyle iş akdi derhal sona ermektedir.
İş Kanununa göre işveren veya işçi açısından haklı nedenlerin oluşması ayrı ayrı düzenlenmiştir. Corona Virüsü Nedeniyle İşten Çıkarılma durumunda kanunun belirtmiş olduğu haller somut olay bazında objektif dürüstlük kuralına göre değerlendirmeye tabi tutulacaktır.
Corona Virüsü dünyayı etkiler ölçüde salgın bir hastalıktır. Bu hastalık nedeniyle pek çok ölüm olayının yaşanmasıyla birlikte herkeste tedirginlik başlamıştır. Bu sebepten ötürü mümkün olduğunca dışarı çıkmamaya özen göstermek gerekmektedir. Nitekim hastalığın bulaşıcı olmasından dolayı Bakanlıkça alınan kararlar doğrultusunda birçok işletme geçici süreyle kapatılmıştır. Peki bu süre zarfında işçi ve işveren ücret alacak mıdır veya işten çıkarmalar yaşanacak mıdır herkesin merak ettiği konulardandır. Bu sebeple işçi ve işveren açısından ne gibi durumlar yaşanabilir incelemek gerekmektedir.
Corona Virüsü İşten Çıkarma İçin Zorlayıcı Neden Midir?
Zorlayıcı neden İş Kanunu 25/3 uyarınca sel, deprem gibi olaylarla ulaşımın kesilmesi, salgın hastalık nedeniyle karantinaya alınma gibi durumları kapsamaktadır. Corona Virüsü Salgını gibi zorlayıcı neden olduğu zaman hem işçi hem de işveren fesih hakkına sahiptir. İş Kanunu bu durumu şu şekilde belirtmiştir;
şayet iş yerinde işçiyi 1 haftadan uzun süre çalışmaktan alıkoyan neden varsa işveren; işçinin çalıştığı iş yerinde bir haftadan uzun süren bir nedenle iş duruyorsa zaman işçi iş akdini haklı nedenle feshedebilecektir.
Zorlayıcı neden iş yerinde değil, işçinin çevresinde meydana gelmekte ve bunun sonucunda işçi kusuru olmaksızın geçici ifa imkânsızlığı nedeniyle iş görme borcunu yerine getirememekte ve iş akdi askıya alınmaktadır. İşçinin iş yerinde çalışmasını bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı nedenin ortaya çıkması durumunda işçiye bu bir haftalık bekleme süresinde her gün için yarım ücret ödenmesi gerekmektedir.
Zorlayıcı sebebin söz konusu olduğu durumlardan birisi de yıllık izindir. İş Kanunu m.55 uyarınca bir işyerinde zorlayıcı sebep söz konusu ise ve iş aralıksız bir haftadan uzun süre tatil edilmişse işçinin çalışmadan geçirdiği zamanın 15 günü yıllık izin bakımından çalışılmış sayılmaktadır. Yani burada kast edilen husus şudur; yıllık izin süresinin hesaplanmasında zorlayıcı sebep ortaya çıkmış ve 15 gün çalışılmamış ise, bu çalışılmayan 15 günlük süre yıllık izin süresi hesaplarken çalışılmış olarak değerlendirilecek ve ona göre hesaplama yapılacaktır.
İş Kanunu m.42 gereği zorlayıcı sebebin ortaya çıkması halinde işveren, işyerinin normal çalışmasını sağlayacak dereceyi aşmamak kaydıyla işçilerin hepsi veya bir kısmına fazla çalışma yaptırabilir.
Corona Virüsü Nedeniyle Tazminat ve Diğer Haklar Alınabilir Mi
İş Kanunu m.25/3 uyarınca, kapatılan yerlerde işçiyi iş yerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması durumunda işverene iş sözleşmesini bildirimsiz olarak feshetme imkânı vermektedir. Ancak işveren bu 1 hafta sona erdikten sonra iş akdini sona erdirirse, işçiye kıdem tazminatı ödemekle yükümlüdür. Bu süre sonunda işverenin iş sözleşmesini feshetmemesi durumunda iş sözleşmesi askıda olup bu süre içinde işçinin ücret isteme hakkı bulunmamaktadır.
Corona Virüsü nedeniyle şayet işçi 1 haftadan sonra isterse işçi sözleşmesini feshedebilir. Ve işçi feshetse dahi kıdem tazminatına hak kazanmaktadır.
İşçilerin çalışma günleri dışında belirlenmiş olan hafta tatil hakları bulunmaktadır. Bu hafta tatili süresince işveren işçilere ücret ödemeye devam eder. Ancak zorlayıcı bir sebep söz konusu olduğu vakit bu hafta tatil ücretlerinde de bir takım uygulama öngörülmüştür. Buna göre, zorlayıcı sebeplerden ötürü çalışılmayan günler için işçilere ödenen yarım ücret hafta tatili günü için de ödenecektir.