İşe iade davası, iş güvencesi kapsamında olan çalışanların haksız veya geçersiz bir nedenle işten çıkarılmaları durumunda, eski işlerine geri dönmek için açabilecekleri bir davadır. İş Kanunu’nun ilgili maddeleri gereğince, belirli şartları taşıyan işçiler bu haktan yararlanabilir.
İşe İade Davası Şartları
- İşyerinde en az 30 çalışan bulunmalıdır.
- Çalışanın en az 6 ay kıdemi olmalıdır. (Bazı istisnalar hariç)
- Belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışıyor olmalıdır.
- Fesih geçerli bir nedene dayanmamalıdır.
- İşçi, işten çıkarıldıktan sonra 30 gün içinde dava açmalıdır.
İşe İade Davası Süresi
İşten çıkarılan işçi, fesih bildiriminin kendisine tebliğ edilmesinden itibaren 30 gün içinde işe iade davası açmalıdır. Ancak dava açmadan önce arabuluculuk süreci tamamlanmalıdır. Arabuluculuk görüşmeleri anlaşmazlıkla sonuçlanırsa, son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren 2 hafta içinde iş mahkemesine başvurulmalıdır.
Mahkeme, işe iade davasını en geç 4 ay içinde sonuçlandırmalıdır. Karar işçi lehine çıkarsa, işveren 1 ay içinde işçiyi işe başlatmalı veya tazminat ödemelidir. Sürelerin kaçırılması durumunda işe iade hakkı kaybedilir.
Arabuluculuktan Sonra İşe İade Davası Açma Süresi
İşe iade davası açmadan önce arabuluculuk süreci zorunludur. İşten çıkarılan işçi, fesih bildiriminin tebliğinden itibaren 30 gün içinde arabulucuya başvurmalıdır.
Arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlanamazsa, son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren 2 hafta içinde iş mahkemesine dava açılmalıdır. Bu süre içinde dava açılmazsa, işçi işe iade hakkını kaybeder.
Dava açıldıktan sonra mahkeme en fazla 4 ay içinde karar vermelidir. İşçi davayı kazanırsa, işveren 1 ay içinde işe başlatmalı veya tazminat ödemelidir.
6 Ay Dolmadan İşe İade Davası Açılabilir mi?
İş güvencesi kapsamında olan işçilerin en az 6 ay kıdemi olması gerekir. Ancak basın çalışanları ve bazı kamu çalışanları için bu süre şartı aranmayabilir. Ayrıca işyerindeki işçi sayısı 30’un altındaysa, işe iade davası açılamaz.
Tazminat Aldıktan Sonra İşe İade Davası Açılır mı?
Evet, işçi kıdem ve ihbar tazminatını almış olsa bile işe iade davası açabilir. İşe iade davası, işten çıkarılan işçinin iş güvencesi kapsamında haksız feshe karşı yasal hakkını kullanmasını sağlar. Ancak işe iade davasını kazanan işçi, işine geri dönmeyi kabul ederse, işverenden aldığı kıdem ve ihbar tazminatını iade etmek zorundadır.
İşveren, mahkeme kararıyla işçiyi 1 ay içinde işe başlatmalıdır. Eğer işveren işçiyi işe geri almazsa, işçiye en az 4 ve en fazla 8 aylık maaşı tutarında işe başlatmama tazminatı ödemek zorundadır. Ayrıca, işçi mahkeme sürecinde boşta geçen süre için en fazla 4 aylık maaşını da talep edebilir.
İşçi, işine geri dönmek istemezse, mahkeme kararı sonrası işe başlatmama tazminatını talep edebilir. Bu durumda kıdem ve ihbar tazminatını iade etmesine gerek kalmaz.
Kamu İşçisi İşe İade Davası Açabilir mi?
Kamu işçileri, 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi olarak çalışan işçilerse ve iş güvencesi kapsamındaysa, işe iade davası açabilir. Ancak, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi olan memurlar için işe iade davası açılamaz. Memurların işe dönüş talepleri için idari yargıda iptal davası açması gerekmektedir.
Kamu işçileri için işe iade şartları:
✔ İşyerinde en az 30 işçi çalışıyor olmalıdır.
✔ İşçi, işyerinde en az 6 ay kıdeme sahip olmalıdır.
✔ Belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalışıyor olmalıdır.
✔ Fesih, geçerli bir nedene dayanmamalıdır.
Eğer kamu işçisi geçersiz bir nedenle işten çıkarılmışsa, iş mahkemesine başvurarak işe iade talep edebilir. Öncesinde arabuluculuk sürecinin tamamlanması gerekmektedir.
📌 Önemli Not: Kamu işçisinin sözleşmesi yenilenmemişse veya iş güvencesi kapsamı dışındaysa işe iade davası açılamayabilir. Bu yüzden, her durum özel olarak değerlendirilmelidir.
İşe Geri Dönüş Davasını Kazandıktan Sonra Ne Olur?
İşe iade davasını kazanan işçi için işverenin 1 ay içinde işçiyi işe başlatma veya tazminat ödeme yükümlülüğü doğar. Kararın ardından işverenin atacağı adımlar ve işçinin hakları şu şekilde olur:
✔ İşveren İşçiyi İşe Başlatırsa
- İşçi, işe başlama çağrısına belirtilen sürede yanıt vererek çalışmaya geri dönebilir.
- İşveren, mahkeme kararıyla belirlenen boşta geçen süre ücretini (en fazla 4 aylık maaş) işçiye ödemelidir.
- İşçi, eski haklarıyla birlikte işe başlatılır.
❌ İşveren İşçiyi İşe Başlatmazsa
- İşveren, mahkeme tarafından belirlenen 4 ila 8 aylık maaş tutarında işe başlatmama tazminatını ödemek zorundadır.
- İşçi ayrıca boşta geçen süre için en fazla 4 aylık maaşını talep edebilir.
- İşveren, bu tazminatları ödemezse icra yoluyla tahsil edilebilir.
📌 Önemli Not: İşçi, mahkeme kararına rağmen işe başlamazsa, işe iade hakkını kaybeder ancak tazminat alma hakkını koruyabilir.
İşe İade Davası Nasıl Açılır?
- İşten çıkarılan işçi, öncelikle 30 gün içinde arabulucuya başvurmalıdır.
- Arabuluculukta anlaşma sağlanamazsa, son tutanaktan itibaren 2 hafta içinde iş mahkemesine dava açılmalıdır.
- Dava sürecinde tanık, belge ve işyeri kayıtları gibi deliller sunulmalıdır.
- Mahkeme kararı çıkana kadar, işçi işsizlik maaşı veya farklı bir işte çalışma hakkına sahiptir.
📌 Sonuç: İşe iade davaları, işçilerin haksız feshe karşı korunmasını sağlayan önemli bir hukuki süreçtir. Süreç doğru takip edilirse, işçi ya işine geri dönebilir ya da işe başlatmama tazminatı alma hakkı kazanabilir.