Kambiyo senetlerine dayalı iflas takibi, bono (senet), poliçe ve çek gibi kıymetli evraklara dayanarak borçlunun doğrudan iflasının talep edilmesini sağlayan özel bir takip yoludur. Örnek No: 12 ödeme emri, yalnızca tacirler ve ticaret şirketleri hakkında uygulanabilir ve borçlu ödeme emrine süresi içinde itiraz etmezse iflas süreci başlatılabilir.
İcra ve İflas Kanunu’nda (İİK) düzenlenen bu takip türü, borçlunun kambiyo senedine dayanan borcunu ödememesi durumunda, alacaklının ticaret mahkemesine başvurarak iflas kararı aldırmasına imkan tanır. İflas, borçlunun tüm malvarlığını kapsadığı için alacaklının tüm alacağını tahsil etme olasılığı artmaktadır.
Bu makalede, kambiyo senetlerine dayalı iflas takibi süreci, ödeme emri, borçlunun itiraz hakkı ve iflas kararının sonuçları ayrıntılı şekilde ele alınacaktır.
Kambiyo Senetlerine Dayalı İflas Takibi Nedir?
Kambiyo senetlerine dayalı iflas takibi, bono, poliçe veya çeke dayalı bir borcun tahsil edilememesi durumunda, alacaklının doğrudan borçlunun iflasını talep etmesini sağlayan bir takip yöntemidir.
Şartları
Bu takip türünün uygulanabilmesi için belirli şartların sağlanması gerekir:
- Borçlunun tacir veya ticaret şirketi olması gerekir. Tacir olmayan kişiler hakkında iflas takibi yapılamaz.
- Alacağın dayanağı sadece kambiyo senetleri olabilir. Senet, poliçe veya çek dışında bir belgeye dayanılarak iflas takibi başlatılamaz.
- Senedin vadesi gelmiş olmalıdır. Vadesi gelmemiş bir senet için iflas takibi yapılamaz.
- Alacaklının senedin aslını veya tasdikli bir örneğini icra dairesine sunması gereklidir.
Borçlunun kambiyo senetlerinden doğan borcunu ödemezse, alacaklı iflas yoluyla takip başlatarak borçlunun malvarlığının tasfiyesini talep edebilir.
Takip Talebi ve Ödeme Emri
Takip Talebi Nasıl Yapılır?
Alacaklı veya vekili, icra dairesine başvurarak takip talebinde bulunmalıdır. Takip talebinde şu hususlar yer almalıdır:
- Alacaklının ve vekilinin adı, soyadı, adresi ve kimlik bilgileri
- Borçlunun (tacir veya şirketin) unvanı, adresi ve vergi kimlik numarası
- Senedin türü (bono, poliçe veya çek) ve vadesi
- Alacak miktarı ve faiz oranı
- Senedin ödeme yeri
- İflas yoluyla takip yapıldığına dair açık beyan
Takip talebi icra dairesine yazılı veya elektronik ortamda (UYAP üzerinden) sunulabilir. İcra dairesi, takip talebini aldıktan sonra borçluya Örnek No: 12 ödeme emrini gönderir.
Ödeme Emri ve Borçlunun Hakları
İcra dairesi tarafından düzenlenen Örnek No: 12 ödeme emri, borçluya borcunu beş gün içinde ödemesi veya itiraz etmesi gerektiğini bildirir.
Ödeme Süresi ve İtiraz
- Borçlu, ödeme emri tebliğ edildikten sonra beş gün içinde itiraz edebilir veya borcunu ödeyebilir.
- İtiraz edilmezse takip kesinleşir ve alacaklı mahkemeden borçlunun iflasını talep edebilir.
Borçlu, ödeme emrine süresi içinde itiraz etmez ve borcunu ödemezse, alacaklı mahkemeye başvurarak iflas kararının verilmesini talep edebilir.
Borçlunun Ödeme Emrine İtirazı
Borçlu, kendisine tebliğ edilen ödeme emrine karşı beş gün içinde icra mahkemesine itiraz edebilir. Bu itiraz icra dairesine değil, doğrudan icra mahkemesine yapılmalıdır.
İtiraz sebepleri şunlar olabilir:
- Senedin sahte olduğu iddiası
- Borçlunun kambiyo senedine dayalı bir borcunun olmadığı iddiası
- Borçlunun borcunu ödediğini ileri sürmesi
İcra mahkemesi, itirazı değerlendirerek borçlunun haklı olup olmadığını belirler. İtiraz reddedilirse takip devam eder ve borçlunun iflası talep edilebilir.
İflas Kararı ve Sonuçları
Borçlu ödeme emrine süresi içinde itiraz etmez ve borcunu ödemezse, alacaklı ticaret mahkemesine başvurarak borçlunun iflasına karar verilmesini talep edebilir.
İflas Kararı Nasıl Alınır?
- Alacaklı, ticaret mahkemesinde dava açarak borçlunun iflasını talep eder.
- Mahkeme, gerekli incelemeleri yaparak borçlunun iflas şartlarını taşıyıp taşımadığını değerlendirir.
- Mahkeme, alacaklının talebini haklı görürse, borçlunun iflasına karar verir.
İflasın Sonuçları
- Borçlunun tüm malvarlığı iflas idaresine devredilir.
- İflas kararıyla birlikte borçlunun tasarruf yetkisi kısıtlanır.
- Alacaklılar, alacaklarını iflas masasına kaydettirmek zorundadır.
- Borçlunun malvarlığı tasfiye edilerek alacaklılara ödeme yapılır.
Sonuç
Kambiyo senetlerine dayalı iflas takibi (Örnek No: 12), tacirlere ve ticaret şirketlerine karşı uygulanabilen, kıymetli evraklara dayalı özel bir takip yöntemidir.
Borçlu, ödeme emrini aldıktan sonra beş gün içinde itiraz etmezse veya borcunu ödemezse, alacaklı ticaret mahkemesinden borçlunun iflasına karar verilmesini talep edebilir.
Bu takip yöntemi, borçlunun tüm malvarlığını kapsadığı için alacaklının alacağını tahsil etmesini kolaylaştıran güçlü bir icra yöntemidir.