Şirketler Birleşme işlemleri için sözleşme hazırlanması sürecinde uzun süren görüşmelerde ve müzakerelerde bulunurlar. Bunun doğal sonucu olarak da sözleşme görüşmeleri öncesi kusurdan doğan sorumluluk, dürüstlük kuralı gereğince şirketlerin birbirleriyle ilgili sır saklama yükümlülükleri vardır. Sözleşme sonuca bağlanmasa da bu yükümlülüklerine aykırı davranamazlar.
Şirket Birleşme Sözleşmesi
TTK’ya göre birleşme sözleşmesi yazılı yapılmalıdır, bu geçerlilik şartıdır. TTK m. 145’e göre birleşme sözleşmesi şirketin yönetim organları tarafından imzalanır ve genel kurul tarafından onaylanır. Yetki devri caiz değildir. Yönetim kurulunun sözleşmeyi imzalaması yeterli değildir, şirketlerin genel kurulları tarafından da onaylanması gerekir. Genel kurullar tarafından onaylanıncaya kadar sözleşme askıda geçerli konumdadır. Ayrıca şunu da belirtmekte fayda var sözleşmenin onaylanmaması durumunda taraflardan birinin cezai şart ödeyeceği karşılaştırılamaz.
TTK m. 146 Birleşme sözleşmesinin içeriği
(1) Birleşme sözleşmesinin;
- Birleşmeye katılan şirketlerin ticaret unvanlarını, hukuki türlerini, merkezlerini; yeni kuruluş yolu ile birleşme hâlinde, yeni şirketin türünü, ticaret unvanını ve merkezini,
- Şirket paylarının değişim oranını, öngörülmüşse denkleştirme tutarını; devrolunan şirketin ortaklarının, devralan şirketteki paylarına ve haklarına ilişkin açıklamaları,
- Devralan şirketin, imtiyazlı ve oydan yoksun payların sahipleriyle intifa senedi sahiplerine tanıdığı hakları,
- Şirket paylarının değiştirilmesinin şeklini,
- Birleşmeyle iktisap edilen payların, devralan veya yeni kurulan şirketin bilanço kârına hak kazandığı tarihi ve bu isteme ilişkin bütün özellikleri,
- Gereğinde 141 inci madde uyarınca ayrılma akçesini,
- Devrolunan şirketin işlem ve eylemlerinin devralan şirketin hesabına yapılmış sayılacağı tarihi,
- Yönetim organlarına ve yönetici ortaklara tanınan özel yararları,
- Gereğinde sınırsız sorumlu ortakların isimlerini,
içermesi zorunludur.
Birleşme İşlemlerinde Bilanço Hazırlanması
Eski TTK’da yer alan işlem denetçisinin denetim raporu vermesi zorunluluğu kaldırılmış olsa da birleşen şirketlerin bilanço hazırlaması gerekmektedir. Hatta bazı durumlar gerekli kıldığı hallerde ara bilanço da çıkarmak ,
Bu aşamada önemli bir diğer husus da sermaye artırımıdır. Bu durum özellikle sermaye şirketlerinde ve devralma yoluyla birleşmede önem arz etmektedir. Devralan şirket devrolunan şirket ortaklarının haklarının devamını tahsis edebilmesi için sermaye artırımı yapması gerekmektedir.
Birleşme Raporu
Birleşmeye katılan şirketlerin yönetim organları ayrı ayrı ya da birlikte birleşme hakkında bir rapor hazırlaması gerekir. Birleşme raporunun içeriği TTK m.147’de ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Birleşmenin amacı ve sonuçları raporda yer alması gereken hususlardandır. Ayrıca şunu da belirtmekte fayda olacaktır, “tüm ortakların onaylaması hâlinde, küçük ve orta ölçekli şirketler birleşme raporunun düzenlenmesinden vazgeçebilirler.”
İnceleme Hakkı
TTK’da yer alan hükümlere göre şeffaflığın sağlanması için birleşmeye katılan şirketlerden her birinin, merkezleriyle şubelerinde; halka açık anonim şirketlerinde ise Serbest Piyasa Kurulu’nun öngöreceği yerlerde ve genel kurul kararından önceki otuz gün içinde;
- Birleşme sözleşmesini,
- Birleşme raporunu,
- (Mülga: 26/6/2012-6335/43 md.)
- Son üç yılın yılsonu finansal tablolarıyla yıllık faaliyet raporlarını, gereğinde ara bilançolarını,
ortakların, intifa senedi sahipleriyle şirket tarafından ihraç edilmiş bulunan menkul kıymet hamillerinin, menfaati bulunan kişilerin ve diğer ilgililerin incelemesine sunmakla yükümlüdür. Bunlar ilgili sermaye şirketlerinin internet sitelerinde de yayımlanır. (TTK m.149/1)
Buna göre birleşmeden etkilenen tüm ilgililere inceleme imkanı verilmiştir. İnceleme hakkı ilgili kanun maddesinde sınırlı sayıda belirtilmiş olup genişletilemez, dolayısıyla da şirketlerin ticaret defterleri incelenmez.
Aynı zamanda ilgililere inceleme hakkının bildirilmesi de gerekmektedir. İlgili maddenin 3. Fıkrasına göre de şirketler Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde (TTSG) ve öngörülen gazetelerde ilan edilmek zorundadır.
Genel Kurul Onayı
Genel kurulda birleşme sözleşmesinin onaylanmasında gerekli nisap (yeter sayı) şirketlerin sermaye-şahıs, devralan-devrolunan şirket olmasına göre ve ayrılma akçesi belirlenen durumlara göre farklılık göstermektedir. Genel kuruldan gerekli nisap çıkması halinde sözleşme kabul edilmiş olur.
Birleşmenin Kesinleşmesi-Tescil
Tüm aşamalar düzgün bir biçimde gerçekleştirildikten sonra ticaret siciline tescil için başvurulur. Burada tescil kurucu etkiye sahiptir, tescille birlikte birleşme kararı hüküm ve sonuçlarını doğurur.
*Bazı durumlarda birleşme işlemi için şirketlerin Rekabet Kurulu’ndan ve BDDK’dan izin alması gerekmektedir.