Yeni TTK’da yer alan hükümlere göre şirketlerin birleşmesi oldukça kolaylaştırılmıştır. Buradaki asıl amaç şirketlerin tasfiyeye girdiklerinden oluşacak sıkıntılı durumların önüne geçmektedir. Çünkü şirketlerin tasfiyeye girmeleri hem uzun zaman almakta hem de şirketteki aktiflerin satışında değerinden düşüğe satılmasına sebep olmaktaydı. Ayrıca tasfiyedeyken şirketlerin esas faaliyet alanı durmaktadır. Bu gibi durumların önüne geçebilmek adına yeni TTK hükümlerine göre şirketler birleşme halinde fiilen tasfiyeye girmezler. Ayrıca şunu da belirtmekte fayda var şirketlerin birleşmesi sermaye ve şahıs şirketi olmasına göre ve yine kendi içinde bazı kurallara sahiptir. Her şirket her şirketle birleşememektedir.
TTK anlamında ticaret şirketlerinin birleşmesi iki şekilde olmaktadır: Devralma yoluyla birleşme ve yeni kuruluş şeklinde birleşme.
Devralma Yoluyla Birleşme
En az iki tane ticaret şirketinin birleşmesi sonucunda bir ya da daha fazla ticaret şirketinin tüzel kişiliğinin sona ermesi yoluyla birleşmedir. Buna göre devrolunan şirketin tüzel kişiliği sona ererken, külli halefiyet ilkesi gereğince tüm aktif ve pasif malvarlığı hiçbir işleme gerek kalmaksızın kendiliğinden bir başka ticaret şirketine, yani devralan şirkete geçer. TTK’da yer aldığı üzere devrolunan şirketin ortaklarının hakları korunabilmesi için devralan şirketin gerekli düzeyde sermaye artırımı yapması ve devrolunan şirketin ortaklarının haklarını tahsis etmesi gereklidir. (TTK m. 142)
Yeni Kuruluş Şeklinde Birleşme
En az iki ya da daha fazla şirketin fiilen tasfiyeye girmeden tüzel kişiliğinin sona ermesi ve aktif ve pasif malvarlıklarının bu şirketlerden bağımsız yeni kurulan şirketin mal varlığına geçmesi yoluyla birleşmedir. Burada birleşmeye giren tüm şirketlerin tüzel kişiliği sona erer ve tamamen bağımsız bir şirket kurulur. Devralma yoluyla birleşmeden en önemli farkı da budur, ortaya yeni bir şirket çıkmaktadır.
Ticari işletmenin bir ticaret şirketi tarafından devralınması yoluyla birleşme
Üçüncü bir birleşme türü olarak bahsedeceğimiz bir durum da ticari işletmenin bir ticaret şirketi tarafından devralınması yoluyla birleşmedir. Burada ticaret şirketlerinin birleşmesi olmayıp bir ticari işletmenin ticari işletmeyi devralarak ticari işletme sahibi tacirin bu şirkette ortak haline gelmesidir. Burada ticari işletmenin devri olan TBK m.202’den farkını belirtmekte fayda var. Ticari işletmenin devrinde temelde bir bedel karşılığı işletmeyi almak vardır, ortaklık hakkı verilmez. Ancak TTK anlamında işletmenin ticaret şirketi tarafından devralınması yolunda artık ortak olmuştur, dolayısıyla tacir sıfatını da kaybetmiştir. Zira kabul edildiği üzere ticaret şirketinin ortaklarının tacir sıfatı bulunmamaktadır, tacir sıfatı tüzel kişiliğin kendisine aittir.
*Birleşmeyle birlikte devrolunan şirketin mal varlığı tüm aktif ve pasifiyle devralan şirkete geçer ve devrolunan şirketin tüzel kişiliği sona erer ve ticaret sicilinden silinir. (TTK m. 136) Devralan şirket devrolunan şirketin külli halefi olduğundan devrolunan şirketin tüm hak ve borçları, birleşme kararı ticaret siciline tescil edildiğinde kendiliğinden geçer. Bunun için taşınırlarda teslime, taşınmazlarda tapuda tescile gerek yoktur. Tapudaki tescil açıklayıcı nitelikte olacaktır. Dolayısıyla birleşme müessesi ticaret şirketleri için hem zamandan hem emekten hem de masraftan tasarruf niteliğindedir.