7179 SAYILI ASKERALMA KANUNU
MADDE 24 – (1) Barışta, kabul edilebilir bir özrü olmaksızın;
a) Yoklama kaçakları ve saklılar için, yoklama kaçağı kaldıkları tarihten,
b) Bakayalar için, bakaya kaldıkları tarihten,
c) Geç iltihak bakayaları için, kendilerine tanınan yol süresinin bitiminden,
ç) Yedeklerden çağrılanlar için, birlikte işleme tabi olanların en son gönderilme tarihinden,
itibaren kaçak kaldıkları gün süresi kadar idari para cezası ile cezalandırılır.
Bunlardan kendiliğinden gelenler her gün karşılığı 5 Türk lirası, yakalananlar ise her gün karşılığı 10 Türk lirası idari para cezası ile cezalandırılır.
Bu fıkra kapsamında belirlenen idari para cezalarının yeniden değerlendirmesinde 5326 sayılı Kabahatler Kanunu uygulanır.
İdari para cezaları tebliğinden itibaren bir ay içinde ödenir.
(2) Yapılan muayenelerinde askerliğe elverişli olmadıkları anlaşılanlar, askerlikten muafiyet hakkı olanlar ile bu Kanunda belirtilen nedenlerle erteleme hakkı olduğu hâlde süresi içerisinde işlem yaptırmayanlara erteleme sürelerine denk gelen günler için idari para cezası uygulanmaz.
(3) İdari para cezası vermeye yetkili makam; askerlik şubesine bizzat müracaat eden yükümlüler için müracaat ettiği, kolluk kuvvetleri tarafından getirilen yükümlüler için ise getirildiği askerlik şubesi başkanıdır.
(4) Barışta, birinci fıkra uyarınca verilen idari para cezası kesinleştikten sonra birinci fıkrada sayılan eylemlerden herhangi birini işleyenler ile bu eylemleri seferberlik ve savaş hâlinde işleyenler hakkında askerlik şubelerince suç dosyaları hazırlanarak yükümlünün nüfusa kayıtlı olduğu yer Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir.
Yoklama Kaçağı, Saklı ve Bakaya Nedir?
Askerlik kanunu kapsamında belirli sürelerde yükümlülüklerini yerine getirmeyen kişiler yoklama kaçağı, saklı veya bakaya olarak sınıflandırılır.
Yoklama Kaçağı
Yoklama kaçağı, askerlik çağına gelmiş bir kişinin, belirlenen süre içinde askerlik yoklamasını yaptırmaması veya yoklama işlemlerine katılmaması durumudur. Askerlik Kanunu’na göre yoklama kaçağı olan kişiler için idari para cezası uygulanır. 2025 yılı itibarıyla, kendi rızasıyla gelenler için günlük 46,32 TL, yakalananlar için günlük 92,65 TL ceza belirlenmiştir. Cezalar bir ay içinde ödenmelidir, aksi halde faiz işler. Yoklama kaçağı durumunu devam ettirenler hakkında adli işlem başlatılabilir. Askerlik şubesi tarafından gerekli işlemler tamamlanmadıkça kişi askerlik yükümlüsü sayılmaya devam eder.
Saklı
Saklı, askerlik çağına gelmesine rağmen hiç yoklama yaptırmamış kişileri ifade eder. Askerlik Kanunu’na göre yoklama işlemini yaptırmayan kişiler saklı statüsüne girer ve yükümlülüklerini yerine getirmedikleri için idari para cezasına tabi olabilirler. 2025 yılı itibarıyla, kendi rızasıyla gelen saklılar için günlük 46,32 TL, yakalananlar için günlük 92,65 TL ceza uygulanmaktadır. Saklı durumundaki kişiler, askerlik şubesine giderek yoklamalarını yaptırmadıkça askerlik süreci başlamaz. Bu kişiler asker kaçağı sayılmaz ancak uzun süre işlem yaptırmamaları halinde hukuki yaptırımlarla karşılaşabilirler.
Bakaya
Askerlik şubesine müracaat etmiş ancak sevk işlemlerini tamamlamamış veya geç kalmış kişilerdir. Bakaya, askerlik çağında olup yoklamasını yaptırmış ancak sevk işlemlerini zamanında tamamlamayan veya belirlenen tarihte birliğine katılmayan kişileri ifade eder. Askerlik Kanunu’na göre bakaya kalan kişiler idari para cezasına tabi tutulur. 2025 yılı itibarıyla, kendi rızasıyla gelenler için günlük 46,32 TL, yakalananlar için günlük 92,65 TL ceza uygulanmaktadır. Cezalar bir ay içinde ödenmelidir, aksi halde faiz işler. Bakaya kalan kişiler, askerlik şubesine başvurarak işlemlerini tamamlamadıkça yükümlü sayılmaya devam ederler. Uzun süre askerlik görevini yerine getirmeyenler hakkında hukuki süreç başlatılabilir.
Bu üç grup, askerlik sürecindeki ihlallerine göre idari para cezasına veya adli yaptırımlara tabi olabilir.
2025 Yılı Yoklama Kaçağı, Saklı ve Bakayalara Uygulanan Cezalar
Kanuna göre, askerliğini zamanında yerine getirmeyen kişilere günlük idari para cezası uygulanmaktadır.
- Yendiliğinden gelenler için 46,32 TL,
- Yakalananlar için 92,65 TL
Bu cezalar 5326 sayılı Kabahatler Kanunu kapsamında her yıl güncellenir. Ayrıca, tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmelidir.
Cezaların Belirlenmesi ve Uygulanması
İdari para cezası verme yetkisi askerlik şubesi başkanlarına aittir.
- Kendi rızasıyla müracaat edenler için müracaat edilen askerlik şubesi
- Kolluk kuvvetlerince getirilenler için getirildiği askerlik şubesi
- Diğer durumlarda ise nüfusa kayıtlı olduğu askerlik şubesi
Ceza verildiğinde, ilgili askerlik şubesine bildirilir ve kayıt altına alınır.
İdari Para Cezalarından Muafiyet Durumları
Bazı durumlarda idari para cezası uygulanmaz:
- Askerliğe elverişli olmadığı tespit edilenler
- Muafiyet hakkı bulunanlar
- Kanunda belirtilen nedenlerle erteleme hakkı olanlar
Bu kişiler, belirlenen süreler içinde gerekli işlemleri yapmamış olsalar dahi ceza ödemezler.
Tekrar Suç İşleyenler İçin Hukuki Süreç
Bir kez idari para cezası almış bir yükümlü, yeniden aynı suçu işlerse hukuki süreç başlar.
- Barış zamanında tekrar eden ihlaller için yeniden idari para cezası uygulanır.
- Seferberlik ve savaş hâlinde bu suçlar işlendiğinde ise Cumhuriyet başsavcılığına suç dosyası gönderilir.
İlk Yakalanmada Ne Olur?
- Günlük 10 TL idari para cezası uygulanır (yakalananlar için).
- Askerlik şubesine götürülerek işlemleri tamamlaması istenir.
- Yoklama veya sevk işlemlerini tamamlamazsa, tekrar yoklama kaçağı durumuna düşer.
İkinci ve Üçüncü Yakalanmalarda Neler Olur?
- Her yakalanışında tekrar idari para cezası kesilir.
- Yoklama ve sevk işlemlerini yapması zorunlu hale gelir.
- Eğer kişi askerlikten kaçmaya devam ederse, durum askerlik şubesi tarafından Cumhuriyet Başsavcılığına bildirilir.
- Ceza kesinleştikten sonra kişi hâlâ askerlik görevini yerine getirmiyorsa, adli süreç başlatılabilir.
3 Kez Yakalanmanın Hukuki Sonuçları
Askerlik şubesine bildirilmiş ve kesinleşmiş bir idari para cezası bulunan kişiler, üçüncü yakalanmalarında aşağıdaki yaptırımlarla karşılaşabilir:
- Savcılık tarafından hakkında soruşturma başlatılabilir.
- Askerlikten kaçma kastı olduğu tespit edilirse, cezai yaptırım ve mahkeme süreci ile karşı karşıya kalabilir.
- Seferberlik ve savaş durumunda, bu fiil suç olarak değerlendirilir ve hapis cezası gündeme gelebilir.
Yoklama kaçağı olarak üç kez yakalanan bir kişi için hukuki süreç ağırlaşır ve idari para cezası dışında adli işlem de başlatılabilir. Bu nedenle, askerlik yükümlülüğünü zamanında yerine getirmek ve işlemleri geciktirmemek önemlidir.
Yoklama Kaçağı ve Bakaya Cezalarına Nasıl İtiraz Edilir?
Askerlik Kanunu’na göre yoklama kaçağı, saklı veya bakaya kalan kişilere uygulanan idari para cezalarına itiraz etmek mümkündür. Cezaya itiraz süreci belirli kurallar çerçevesinde yürütülür ve doğru adımlar izlenirse kişinin lehine sonuçlanabilir.
İtiraz Süresi
- İdari para cezası tebliğ edildikten sonra 15 gün içinde itiraz edilmelidir.
- Bu süre içinde itiraz edilmezse ceza kesinleşir ve ödenmesi zorunlu hale gelir.
İtiraz Nereye Yapılır?
- Cezanın iptali için kişinin bağlı olduğu Sulh Ceza Hakimliğine başvuru yapılmalıdır.
- İtiraz dilekçesi, yükümlünün nüfus kayıtlı olduğu veya ikamet ettiği yer Sulh Ceza Hakimliğine şahsen ya da avukat aracılığıyla sunulabilir.
İtiraz Gerekçeleri
İtirazın kabul edilmesi için geçerli ve kanıtlanabilir gerekçeler sunulmalıdır. Bunlar şunlardır:
- Geçerli bir mazeret veya hastalık raporu (Resmi sağlık kurumlarından alınmış belgelerle desteklenmelidir.)
- Yoklama veya sevk işlemlerinin zamanında yapıldığına dair kanıtlar
- Askerlik erteleme hakkı bulunduğunu gösteren belgeler
- İlgili dönemde yurt dışında bulunulduğuna dair kanıtlar (Öğrencilik, çalışma veya oturma izni gibi belgeler)
İtiraz Dilekçesi Nasıl Yazılır?
İtiraz dilekçesi yazılırken aşağıdaki bilgiler yer almalıdır:
- Başvuru yapılan Sulh Ceza Hakimliğinin adı
- Cezaya itiraz eden kişinin adı, soyadı, T.C. kimlik numarası ve adresi
- Ceza kararı ve detayları (ceza tarihi, ceza miktarı, askerlik şubesi vb.)
- İtiraz gerekçeleri ve sunulan belgeler
- Talep edilen işlemler (cezanın iptali veya yeniden değerlendirilmesi)
- Tarih ve imza
İtiraz Sonucu Ne Olur?
- Hakimlik, sunulan belgeleri inceleyerek itirazı kabul edebilir ve ceza iptal edilebilir.
- Eğer itiraz reddedilirse, ceza kesinleşir ve ödeme zorunlu hale gelir.
Sonuç
Yoklama kaçağı, saklı ve bakaya durumları askerlik yükümlülüğünü zamanında yerine getirmeyen kişilere uygulanan idari yaptırımları ifade eder. Günlük 5 TL ile 10 TL arasında değişen para cezaları uygulanırken, tekrar eden ihlallerde hukuki süreç başlatılabilir. İlgili askerlik şubesi tarafından idari cezalar belirlenir ve ödenmesi gereken süre içinde tamamlanmalıdır.
