Kat İrtifakı, Kat Mülkiyetine sahip olmak amacıyla yapılacak olan binaların yaşam amacıyla kullanılacak olan “daire” yada mesleki faaliyet yada ticaret alanı olarak kullanılacak olan “Büro, Dükkan, Mağaza“ gibi yerlerin sahipleri yada ortakları tarafından bu alanlar üzerine kurulacak irtifak hakkıdır. İrtifak, yasada kullanılan kelime anlamıyla yararlanma isteği anlamına gelmektedir. Kişiler ileride bu taşınmazdan yararlanmak istediklerini, tam anlamıyla taşınmazı bitirmeyi beyan ederler.
Binanın inşaatına başlamayı ve bitirmeyi taahhüt eden müteahhit öncelikle binanın yada binaların projesini hazırlamaktadır. Yani hayali olarak arsanın neresine binayı konumlandıracağını, katlarını, dairelerini, dükkanları ve diğer ortak alanlarını gösterir. Birden fazla bina olacaksa vaziyet planı da hazırlanır. Daha sonra bu projeler tapuya işlenir ve artık ortada hayali bir bina ve daireleri ile ortak alanları vardır.
Müteahhit inşaata başladığında ilgili Belediye tarafından onaylanmış proje dahilinde arsa sahibi olan kişilere, kendisine yada yapılacak olan bu binadan taşınmaz almak isteyen kişilere seçtikleri daire yada dükkanların devir yada satışını yaparken tapu dairesinde kendilerine bu alan üzerinde Kart İrtifakı tescil edilir ve Kat İrtifakı tapusu verilir. Bu uygulamaya halk arasında topraktan satış da denmektedir.
Yapımı Devam Eden Binalarda Kat İrtifakı
Yapımı devam eden binalarda da Kart İrtifakı tescili yapılmaktadır. Müteahhitler gerek inşaata başlamadan, gerekse de inşaatı devamında finans kaynağı yaratmak amacıyla taahhüt ettikleri, yani yapacaklarını söyledikleri yerleri maketten, örnek dairelerden yada j-kısmen tamamlanmış yerlerden sunum yaparak satmaktadırlar. Bu sebeple binanın inşası aşamasında da Kat İrtifakından söz edebilmek mümkündür. Bu aşama binanın tam anlamıyla gözle görülür bir şekilde bitmiş olması durumunda bile gerekli inceleme ve kontroller yapılmadan kat irtifakı sona ermez. Hatta binalarda oturumlar başlamış olsa dahi Kat İrtifakı devam etmektedir.
Kat İrtifaklı Tapu Almak Riskli Midir
Kat İrtifaklı tapu almanın riski, binanın tamamlanma derecesine göre artmaktadır. Bu sebeple binanın tamamlanma derecesinin öğrenilmesi gerekmektedir. Binanın tamamlanma derecesi ise İlgili yapının ruhsatını verecek Belediyeden öğrenilebilir. Binanın neden tamamlanmadığı ve hangi eksikliklerinin olduğu bilinirse riski tahmin etmek daha kolay olacaktır. Ayrıca müteahhidin halen daha inşaatı tamamlama niyeti de önemlidir. Zira inşaatı yarım bırakılmış ve projeyi bitirme amacı güdülmeyen yerden taşınmaz almak ta risklidir. Kat İrtifakının sonlandırılamamasının nedenlerinden biri de müteahhitlerin vergi ve sigorta borçlarıdır. Bu borçlar ödenmediği sürece bina tamamlansa dahi iskan verilmemektedir.
Bir arsa üzerinde inşaatı bitmiş ve tamamlanmış olan bir binanın daire ve dükkanları haricinde tüm tesisleri (Havuz, Fitness Salonu, otopark, Sauna vs.) kullanılır hale gelmiş, bina içerisinde yaşamı engelleyecek bir alanın olmaması ve son olarak inşaat aşamasında sunulan projenin tam anlamıyla sonuçlanmış olması durumunda ilgi Belediye tarafından bina incelenir ve uygun görülürse binaya Yapı Kullanma İzni Belgesi yani İskan verilir. Bu belgenin alınmasıyla artık Kat İrtifakı sona erer ve Kat Mülkiyeti kazanılmış olur.