Kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu bir özel ilamsız icra yoludur. (İİK m. 167-176) Normal ilamsız icra takibinden farklı olarak bazı unsurlar barındırmaktadır. Senet Örneği sayfamızda gerekli bilgiler bulunmaktadır. Kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takip yapılabilmesi için alacağın mutlaka bir kambiyo senedine bağlanması gereklidir. Kambiyo senedi TTK’da belirtildikleri anlamda çek, poliçe ve emre yazılı senet veya bonodur. Alacaklının elinde bu niteliklere sahip bir belge yok ise kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile icra takibi yapamaz ancak genel haciz yolu ile takip yapabilir.
*Ancak alacaklının elinde bir kambiyo senedi var ise mutlaka kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takip yapması gerekmez, genel haciz yolu ile takip de başlatabilir.
Kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takibin bir diğer özelliği ise kambiyo senedine bağlı alacak rehinle temin edilmiş olsa bile önce rehine başvurma zorunluluğu bulunmamaktadır, doğrudan kambiyo senetlerine özgü takip yapabilir. (Genel haciz yolu ile takipte önce rehine başvurma zorunluluğu söz konusudur.)
Kambiyo senetleriyle takip ile genel haciz yoluyla takip arasında ödeme emrinin kesinleşmesinden sonraki aşamalarda iki takip yolu arasında hiçbir fark olmamasına rağmen bu aşamaya kadar önemli farklılıklar bulunmaktadır.
Kambiyo senetleriyle takipte icra müdürü icra takip talebi ile birlikte kendisine verilen senedin kambiyo senedi olup olmadığını ve senedin vadesinin gelip gelmediğini incelemek zorundadır. Bu durumda borçlunun şikayet hakkı vardır.
Kambiyo Senedi İcra Takibi Açılması
Takip talebinin içeriği genel haciz yolundaki gibidir, İİK m. 58’deki kayıtları içermesi gerekmektedir. Ancak bunlar dışında takibe konu kambiyo senedinin takibe eklenmesi ve cinsinin (poliçe, çek, bono), numarasının ve tarihinin yazılması gerekir.
Eğer protesto çekilmesi gereken bir durum söz konusu ise örneğin ödememe protestosu çekilmesi zorunlu ise protesto evrakının da yine takip talebine eklenmesi gerekmektedir. Çünkü bu halde kambiyo senedi ile protesto evrakı bir bütün oluşturur.
*Kambiyo senedine bağlı alacaklar aranacak alacak niteliğinde olduğundan alacaklı kendi yerleşim yerinde takip başlatamaz, borçlunun yerleşim yerinde takip yapabilir. Ancak kambiyo senedi niteliği taşımayan diğer senetler için bu durum geçerli değildir.
Takibin başlatılabilmesi için usulüne uygun takip talebi hazırlanmalı ve icra müdürlüğüne başvurulmalıdır. Bu işlem vekalet verilecek avukat aracılığı ile de yapılabilmektedir. Senet Nasıl İcraya Verilir konusu da faydalı olabilir.
Kambiyo Senedi İcra Takibi Alacaklısı Kimdir
Kambiyo senedi eğer ciro edilmemişse alacaklısı senedin lehtarıdır yani ilk hamildir. Kambiyo senedi eğer ciro edilmişse alacaklısı senedi elinde bulunduran son hamildir. Burada alacaklının kim olduğunun tespiti için birbirine bağlı ciro zincirine bakılmalıdır.
Takibin Borçlusu Kimdir?
Takibe konu belge bono ise borçlusu bonoyu düzenleyen (keşideci), cirantalar ve bunlar lehine aval vermiş olan kimselerdir. Eğer belge çek ise yine düzenleyen(keşideci), bunlar lehine aval veren kimseler borçludur.
*Kambiyo senetleriyle takipte alacak belgesinin aslı ve borçlu adedi kadar onaylı örneğinin takip talebine eklenmesi zorunludur. İcra müdürü, senedin aslını alarak bunu icra kasasında saklar. Belgenin en az 5 günlük itiraz süresi boyunca icra dairesinde tutulması gerekmektedir.
*Kambiyo senedi hem icraya konulup hem de dolaşımda olamaz.
İmzaya ve Borca İtiraz
Borçlu ödeme emrinin kendisine tebliğinden itibaren 5 günlük itiraz süresi içinde imzaya ya da borca itiraz edebilir. İmzaya itiraz ya da borca itiraz takibi durdurmaz, sadece hacizli malların satılmasını durdurur. Konu ile ilgili İcra Takibine İtiraz konusu da incelenebilir.
***Borca itiraz ile takip durmadığından kambiyo senetlerine özgü haciz yolunda itirazın geçici ve kesin kaldırılması ile borçtan kurtulma davası yollarına başvurulamaz.
Ödeme Emrine Karşı Şikayet
Kambiyo senetlerine özgü haciz yolunda şikayet konusuna göre süreler değişmektedir. Borçlu eğer senedin kambiyo senedi niteliğinde olmadığı, protesto çekilmesi zorunlu hallerden ise protesto çekilmediği ya da söz konusu kambiyo senedinin borçlusu olmadığı gerekçeleriyle şikayette bulunacaksa ödeme emrinin tebliğinden itibaren 5 gün içinde şikayette bulunmalıdır. Ancak senedin aslının icra dairesine verilmediği, senedin vadesinin gelmediği ya da senedin onaylı örneğinin ödeme emri ile gönderilmediği gerekçeleriyle şikayette bulunacaksa ödeme emrinin tebliğinden itibaren 7 gün içinde şikayette bulunmalıdır.
***Borçlu ödeme emrinin kendisine tebliğinden itibaren 5 gün içinde ödeme emrine itiraz etmezse ödeme emri kendisine tebliğinden itibaren 10 günlük süre içinde borcunu ödemek zorundadır. Borcunu ödemediği takdirde itiraz etmemesi sebebiyle takip kesinleştiğinden mallarının haczedilmesi istenebilir. Borçlunun menfi tespit davası açma hakkı her zaman saklıdır.